In Brussel zijn donderdagavond en vrijdag de politieke chefs van de 25 lidstaten van de Unie bijeen voor hun lentetop. Zij behandelen vooral economische dossiers. De groei trekt eindelijk aan. Dus mag er reden zijn tot enig optimisme. Niet in alle opzichten echter ziet het er zonnig uit. Signalen van een oplaaiend protectionisme en van verzet tegen vernieuwing zorgen voor een wanklank.De Lissabonstrategie fungeert als centraal element in het beraad. Dit in 2000 gelanceerde initiatief was aanvankelijk erop gericht Europa op te stuwen tot de best presterende regio van de wereld, maar na zes jaren van conjuncturele malaise en niet-gerealiseerde beloften lijkt het programma van liberalisering, deregulering en flexibilisering meer bedoeld als een defensief recept, om niet verder achterop te raken bij de VS en geen terrein te verliezen aan het oprukkende China.

De staatshoofden en premiers moeten de vraag beantwoorden, zo vatte Barroso in een vooruitblik zijn visie op het krokusoverleg samen, of zij bereid zijn Europese oplossingen te zoeken voor Europese problemen. Af en toe rijst er twijfel op dat punt. In ieder geval hebben sommige leiders onderling wel wat uit te praten.

Frankrijk en Spanje proberen momenteel te voorkomen dat respectievelijk een Italiaans en een Duits energieconcern bij hen een overname plegen. De regeringen in Parijs en Madrid arrangeren binnenlandse fusies om op die manier nationale kampioenen te creëren en voor ondernemingen van elders de deur op slot te doen. Plannen voor de invoering van een gemeenschappelijk energiebeleid prijken toevallig hoog op de agenda van de top. Italië op zijn beurt en ook Polen proberen onder de banken de expansiedrift van buitenaf te dwarsbomen. Dergelijke acties druisen in tegen het beginsel van de interne markt.

Een jaar geleden stond bij de referenda over de EU-grondwet de politieke integratie ter discussie. Ditmaal raakt de verdere integratie op economisch gebied in het gedrang. De vraag luidt of het alleen groeipijnen zijn, die illustreren dat de ontwikkelingen op dat terrein juist voortgaan, of dat het een weerstand betreft die de vrees wettigt voor een terugval in het proces van eenwording.

Barroso predikt dezer dagen met kracht het principe van open grenzen en onbelemmerde concurrentie. Alleen daarmee kunnen we naar zijn overtuiging de uitdaging van de globalisering met vertrouwen aangaan. „Economisch nationalisme heeft nog nooit soelaas geboden.” Tegen die achtergrond spoort hij ertoe aan niet te streven naar nationale, maar naar Europese kampioenen, grote spelers die op wereldniveau de confrontatie niet hoeven te schuwen.

Het argument dat energie en financiële diensten gevoelige bedrijfstakken zijn en dat dit hulp van overheidszijde bij een vijandige bejegening rechtvaardigt, wuift Barroso weg. In een interview zei hij maandag in dit verband: „Laten we niet vergeten dat na de Tweede Wereldoorlog het project van samensmelting begon bij de meest strategische sectoren: kolen en staal.”

Behalve protectionistische reflexen bemerken we binnen het kader van Lissabon ook protesten tegen versobering van sociale verworvenheden. De Fransen houden hun reputatie als bepaald niet altijd fanatieke aanhangers van vrijemarktwerking hoog. Vorig jaar liepen zij te hoop tegen de Bolkesteinrichtlijn, die de introductie van een ongehinderd verkeer van diensten regelt. Nu bevolken zij de straat om ongenoegen te uiten over een gemakkelijker ontslag van jongeren.

Het getouwtrek over de dienstenrichtlijn duurt trouwens voort. Het voorstel behoort op de top weer tot de gespreksthema’s. Het Europees Parlement zwakte onlangs in eerste lezing het ontwerp sterk af, maar een aantal lidstaten wil terug naar de oorspronkelijke tekst; anders stelt het openen van de grenzen weinig voor, vinden zij. Barroso acht de kans op aanvaarding van de originele versie echter „nul komma nul, nul, nul procent.”

De Commissievoorzitter pleit ervoor het in het EP bereikte akkoord te steunen, want hij wil graag af van de soms verhitte gemoederen rond dit stuk wetgeving. „De debatten hebben veel negatieve echo’s veroorzaakt. Het compromis reikt niet zo ver als sommigen wensen, maar laten we dan eerst maar een kleinere stap zetten”, aldus Barroso.

EU-lentetop
- Regeringsleiders praten over economische onderwerpen.

• Binnen energiesector is sprake van oplaaiend protectionisme.

• Barroso bepleit open grenzen en onbelemmerde concurrentie.

• Getouwtrek over dienstenrichtlijn duurt voort.