Stork houdt mondje dicht over JSF
GELDROP - Werknemers van Stork moeten hun mond houden over de techniek van de Joint Strike Fighter (JSF). Op overtreding van deze eis van de Amerikaanse regering staan hoge geldboetes of zelfs gevangenisstraf.
Hoofdaannemer van het JSF-programma is het Amerikaanse defensieconcern Lockheed Martin met partners Northrop Grumman en British Aerospace. Samen met motorbouwers Pratt & Whitney, General Electric en Rolls-Royce vormt men het zogenaamde JSF-team.Stork SP Aerospace in Geldrop werkt als onderaannemer aan de zogenaamde ”in-flight opening doors”. Iedere JSF krijgt 27 deuren die tijdens de vlucht open en dicht moeten kunnen. Erachter zitten bijvoorbeeld het landingsgestel of bommen.
Stork ontwikkelt de ”arresting gear” (stophaak) van het toestel. Die is vooral voor de marineversie van groot belang om te kunnen landen op het dek van een vliegdekschip. De eerste offerte voor de serieproductie van stophaken voor de prototypes van de JSF gaat vandaag naar de Verenigde Staten.
Volgens Erick Vink, JSF-programmaleider bij Stork, is de interesse van de Amerikanen een erkenning van de kwaliteit van het Nederlandse bedrijf. „Het is heel wat om zo’n instrument te mogen ontwerpen voor de Amerikaanse vloot.”
Het maken van onderdelen voor het landingsgestel van vliegtuigen en helikopters, zoals de NH90 en de Apache, is nu nog veruit de belangrijkste pijler waarop de fabriek van Stork SP Aerospace steunt. Dat kan veranderen als het bedrijf echt voor de Joint Strike Fighter gaat produceren.
In de testfase maakt Stork 23 stophaken. Deze haak aan de staart van het toestel klapt na de landing uit en blijft achter een kabel hangen en daarmee staat het vliegtuig onmiddellijk stil.
Er is de Amerikanen alles aan gelegen dat de nieuwe technologie niet in verkeerde handen valt. Van alle bij het JSF-programma betrokken partijen eisen ze daarom geheimhouding. Ook als het gaat om e-mailverkeer, telefoongesprekken, presentaties en publicaties op internet.
Het was gistermiddag dan ook verboden om in de fabriekshal van Stork SP Aerospace in Geldrop foto’s te maken van de nieuw ontwikkelde stophaak. Ook wilde Stork geen aantallen prijsgeven of het bedrag noemen dat met de eventuele order is gemoeid.
De JSF zal naar verwachting in september voor het eerst vliegen. Bij Lockheed Martin in Fort Worth in Texas werd onlangs de eerste F-35 (zoals de JSF officieel heet) naar buiten gerold, na een ontwikkelingsfase van ruim vier jaar.
Volgens vicepresident Janis Pamiljans van Northrop -gisteren op bezoek in Geldrop- ligt het ontwikkelingsprogramma van het gevechtsvliegtuig op schema en blijft het ook binnen de geraamde kosten.
Het toestel, dat bij de Nederlandse luchtmacht de F-16 moet vervangen, wordt eerst onderworpen aan een reeks grondtesten. Daarbij worden onder andere de stijfheid van de constructie en het brandstofsysteem gecontroleerd. „Er lekt niets”, stelde Pamiljans gisteren gerust.
Nederland is een van de landen die al deelnemen aan het ontwikkelingsprogramma van de JSF. Er is een voorschot gegeven van 800 miljoen euro voor de aankoop om onderzoek te financieren.
Nederlandse bedrijven die bij de ontwikkelingsfase van de F-35 zijn betrokken, hebben al voor 417 miljoen dollar aan orders binnengesleept. Als het toestel eenmaal in productie is genomen, kan dit bedrag oplopen tot 5 miljard dollar.
Naar verwachting neemt het kabinet dit najaar de beslissing om de straaljagers aan te schaffen. Vink van Stork heeft „sterke signalen” dat het lukt. Defensie wil 85 toestellen hebben. Kostprijs is 6 miljard euro.
Volgens Vink is de beslissing van levensbelang voor de Nederlandse luchtvaartindustrie. „We kunnen niet leven van ramen lappen.”