Weinig belangstelling was er woensdag voor het kunsthistorisch interessante hoofdaltaar van de San Petronio-kerk, die is genoemd naar de patroonheilige van Bologna. De mis van 12.00 uur in een kapel achter in de basiliek trok ook al niet veel mensen.

Bij de vierde kapel in de linkerzijbeuk daarentegen is het druk. Sinds het kwaliteitsdagblad Corriere della Sera zondag berichtte dat de politie een aanslag had verijdeld door de arrestatie van een aantal Marokkanen en Tunesiërs, is het hier al ramptoerisme wat de klok slaat. Het dagblad schreef dat het middeleeuws fresco waarop Mohammed in de hel wordt afgebeeld de reden was voor de geplande aanslag. De Noord-Afrikanen zouden in contact staan met het netwerk van al-Qaida.

Voor de kapel staat een groep Japanners ingespannen te luisteren naar hun reisleider, die Mohammed aanwijst op het fresco. Er wordt druk gefotografeerd. Ook een echtpaar met twee kinderen tuurt aandachtig naar het fresco. Ze komen uit Napels en staan op een camping in de buurt.

„Dit wilden we natuurlijk wel meepakken”, vertelt de echtgenoot, die het absurd vindt dat het fresco zo veel ergenis oproept bij moslims. Gerardo, een vrijwilliger in de kerk, moppert daarentegen op de toeristen. „Het is toch idioot dat bezoekers alleen nog maar op zulke dingen afkomen.”

Enkele jaren geleden viel de afbeelding voor het eerst bij de moslimgemeenschap op tijdens een kort kerkasiel van uitgeproduceerde asielzoekers. Vorig jaar plande de extreme Italiaanse Moslimunie, onder leiding van Adel Smith, een manifestatie voor de kerk uit protest tegen het fresco, maar de autoriteiten gaven geen toestemming voor de demonstratie.

Smith, een naar de islam overgegane Schot, is in Italië bekend wegens zijn radicale standpunten. Eind vorig jaar veroorzaakte hij een storm van protest in Italië, waar de katholieke cultuur dominant is, door te eisen dat kruisbeelden uit openbare gebouwen moeten worden verwijderd. Smiths woede over ”Mohammed in de hel” gaat zover dat zijn Moslimunie zich vorig jaar bij paus Johannes Paulus II beklaagde. Smith schreef dat moslims in hun moskeeën „nooit Jezus als dienaar van Allah en Maria naakt hebben afgebeeld. Deze schildering is voor alle moslims in de gehele wereld absoluut onacceptabel. Het is een belediging die veel erger is dan de Duivelsversen van Salman Rushdie.”

Sinds een jaar wordt de San Petronio-basiliek door de politie extra in de gaten gehouden. Woensdag was de politie echter in geen velden of wegen te zien. Voor de kapel staat een hoge, marmeren afscheiding, waarvan de deur alleen met toestemming van de bisschoppelijke curie voor de pers opengaat. De vrijwilliger die de deur opent zegt dat de curie bang is dat een „een of andere gek de kapel te lijf gaat.” Al is het maar met een verfbom geworpen van achter de afscheiding. „Je kunt erop wachten”, zegt hij.

De spanningen tussen moslims en katholieken in Bologna wordt versterkt door de aartsbisschop van Bologna, Giacomo Biffi, die niets op heeft met moslims. Twee jaar geleden stelde hij de Italiaanse regering voor alleen immigranten toe te laten die bekend zijn met de Italiaanse cultuur, waarmee hij moslims uitsloot.

De kapel is beschilderd door de kunstenaar Giovanni da Modena rond het jaar 1410, dus nog ruim voor de Reformatie. In de linkermuurschildering wordt de hel uitgebeeld volgens de beschrijving uit ”De Goddelijke Komedie” van Dante Alighieri. Dit werk van Alighieri is een hoogtepunt uit de Europese literatuur, waarin de dichter aan de hand van Vergilius een tocht maakt door de hel en de hemel en over de louteringsberg. Op het vijftiende-eeuwse fresco dat de hel moet voorstellen kronkelt een slang om een naakte Mohammed terwijl een duivel klaarstaat om de stichter van de islam te martelen. Er is geen twijfel over de identiteit, omdat op een tekstbalkje zijn naam staat.

Naast Mohammed en veel andere getormenteerde naakten zien we een bisschop, een kardinaal en zelfs een paus. Dante Alighieri verwees allerlei historische personages en tijdgenoten van wie hij geen hoge pet op had naar de hel.

„Moeten we nu 600 jaar na dato de gewraakte scène van het fresco afhalen”, vraagt vrijwilliger Gerardo zich retorisch af. „Je moet het werk zien als kenmerkend voor een bepaalde tijd.” Hij laat de eerste kapel in de linkerbeuk zien met aan een wand een fresco met de titel ”De overwinning op de synagoge”. „Niemand van de Joodse gemeenschap die zich daarover beklaagt. Zij begrijpen de historische context”, zegt Gerardo.

Hoewel een speciale eenheid van de politie die het terrorisme bestrijdt deze week ontkende dat er sprake zou zijn van een aanslag op de San Petronio, houden de Italianen rekening met een mogelijke aanslag op kerken. Vorig jaar werd een bom gevonden op het (voor bezoekers toegankelijke) dak van de Milanese dom, die echter op tijd onschadelijk werd gemaakt.