Dat schrijft de Raad van Economisch Adviseurs (REA) in een rapport aan de Tweede Kamer.De raad vindt dat Nederland onderwijs, onderzoek en ondernemerschap „verwaarloosd” heeft. De economen pleiten ervoor het geheel van subsidies en investeringen in de infrastructuur te toetsen op kosten en baten en op basis daarvan te „saneren.” Het geld dat zo gevonden wordt, kan gestoken worden in onderwijs en onderzoek.

De aandacht in het beleid moet verschuiven van „bescherming van zittende partijen” naar een brede steun voor „uitdagers.” Daarmee doelt de REA op kleine ondernemingen, hoogopgeleide immigranten en investeerders die geld durven steken in nieuwe ondernemingen.

„De Nederlandse economie wordt gekenmerkt door een waterhoofd van dominante grootbedrijven, terwijl het aantal startende ondernemingen achterblijft bij de aantallen in koploperlanden als Scandinavië en de VS”, aldus het advies.

Op de arbeidsmarkt is onvoldoende concurrentie doordat de zittende werknemers, veelal autochtone mannen van middelbare leeftijd, redelijk zeker van hun baan zijn. Jonge mensen, vrouwen en allochtonen zijn meer aangewezen op deeltijd- en flexbanen en hebben ongelijke rechten. Dit leidt tot „verstarring” van de arbeidsmarkt. De REA pleit voor het versoepelen van het ontslagrecht, het afschaffen van het systeem van ”last in, first out” bij reorganisaties en het tegengaan van discriminatie bij sollicitaties, promoties en ontslag.

Ook stellen de economen de „machtsconcentratie” in de financiële sector aan de kaak. De grote financiers hebben te weinig oog voor kleine en startende ondernemers. Er wordt te weinig geld gestoken in innovatieve ondernemingen. Volgens de REA blijven in Europa wat dat betreft de „durfkapitalisten” achter bij die in de VS.

De economen zien ook graag meer concurrentie tussen universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen. Door „schaalvergroting” hebben de publiek bekostigde instellingen een „monopolitiepositie” weten te verwerven. Er moet meer ruimte komen voor particuliere initiatieven.

Het CDA wil een debat met de regering over het rapport. CDA-Tweede Kamerlid Ten Hoopen vindt dat REA is gekomen met een „gedegen analyse” en noemt het rapport „baanbrekend voor het midden- en kleinbedrijf.”

VVD-Tweede Kamerlid Blok zegt in een reactie dat het pleidooi om meer te investeren in kennis inmiddels breed gedragen wordt, ook door zijn partij. Hij is het er bovendien mee eens dat er meer concurrentie moet komen op de arbeidsmarkt en tussen de universiteiten. Hij mist echter een „goede financiële onderbouwing” om het extra geld voor onderwijs en onderzoek vrij te maken.