„Voor christenen staat de Bijbel altijd op één”
AMSTERDAM - De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) heeft met een overgrote meerderheid aan stemmen de NS-Publieksprijs voor het Nederlandse Boek 2005 gewonnen. Bijna 72 procent van het publiek koos de NBV tot Boek van het Jaar 2005. „Voor christenen staat de Bijbel natuurlijk niet alleen dit jaar, maar altijd op één”, aldus prof. dr. Hijme Stoffels, hoogleraar godsdienstsociologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Stoffels is trouwens niet verbaasd dat de NBV bovenaan staat in de verkiezing. „De Bijbel is een mooi boek en is prachtig vertaald. Wat dat betreft, kan ik wel begrijpen dat de NBV gewonnen heeft.”Wel zet de hoogleraar vraagtekens bij het verloop van de verkiezing. „Ik ben wat aarzelend. Volgens mij is er uitgebreid actiegevoerd om op de NBV te stemmen. In die zin was de uitkomst wel te verwachten, maar geeft ze niet helemaal een representatief beeld van hoe het er werkelijk voorstaat. Ik kies liever voor het boek ”Knielen op een bed violen” van Jan Siebelink.
Dat niet minder dan 72 procent van de 92.075 stemmers voor de Bijbel koos, zegt volgens Stoffels weinig over de belangstelling voor religie in het algemeen. Hetzelfde geldt voor de indrukwekkende verkoopcijfers van de NBV. Van de diverse edities, uitgegeven door het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) en de Katholieke Bijbelstichting, zijn in een jaar tijd zo’n 650.000 exemplaren verkocht.
Stoffels: „De NBG heeft de Nieuwe Bijbelvertaling als product goed in de markt gezet. Pas liep ik op een station en dan zie je weer zo’n plakkaat waarop een politicus, acteur of schrijver iets over de NBV zegt. De Bijbel krijgt terecht veel belangstelling, maar aan de andere kant denk ik: Een boek als ”De Da Vinci Code” van Dan Brown wordt nog beter verkocht. En als je kijkt naar al de kerken die de NBV hebben ingevoerd, dan verbaast het me eigenlijk meer dat er juist zo weinig Bijbels zijn verkocht.”
De Bijbel was niet genomineerd, maar het publiek koos de NBV toch als Boek van het Jaar. Past de Bijbel wel tussen de boeken die aan de verkiezing meededen? Prof. Stoffels: „De Bijbel wordt net als elk ander boek gedrukt. Bij de Bruna liggen de NBV’s in grote stapels naast andere boeken. In die zin wijken ze niet af. Toch krab ik me wel even achter de oren als ik de Bijbel op zo’n lijstje zie staan. Het is een boek van ons allemaal, alleen geeft de één er een diepere betekenis aan dan de ander. Voor christenen staat de Bijbel natuurlijk niet alleen dit jaar, maar altijd op één.”
Pretentieus
L. M. P. Scholten, oud-directeur van de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS), noemt de keuze van de Nieuwe Bijbelvertaling tot het beste boek van 2005 in de eerste plaats „een blunder” voor de mensen die deze keer de nominatie hebben opgesteld. „Het is bekend hoe ik over de NBV denk, maar de verschijning van een nieuwe bijbelvertaling is natuurlijk een heel belangrijk feit, zeker als je zo pretentieus bent als de uitgevers van de NBV. Daar hebben degenen die de nominatielijst samenstelden blijkbaar geen oog voor gehad. Nu blijkt dat de mensen dat niet waarderen en voor een boek kiezen dat niet eens op de lijst stond.”
Volgens Scholten is het succes van de NBV vooral te verklaren uit het feit dat in veel kerken in Nederland op zondag uit de NBV gelezen wordt. „Die mensen willen die Bijbel dus hebben. Die zijn niet bezig met de beoordeling van de vertaling, maar die moeten de NBV hebben omdat die in de kerk wordt gebruikt.”
Scholten denkt ook wel dat veel mensen die van de Bijbel en hun opvoeding zijn losgeraakt toch de NBV hebben gekocht. „Ik vrees echter dat voor deze mensen de NBV, zeker ook door de inleidende stukjes, het heldere zicht op Gods Woord eerder minder dan meer maakt. Ik had graag gehad dat ze de Statenvertaling hadden gekocht. Maar mocht het zo zijn dat mensen door het lezen van de NBV uiteindelijk toch bij de Statenvertaling terechtkomen, dan zou je kunnen zeggen dat de kromme stok toch nog een rechte slag heeft geslagen.”
Blijvend
Ds. B. J. van Vreeswijk, voorzitter van de Stichting Herziening Statenvertaling (HSV), denkt dat de uitkomst van de stemming voor het beste boek van 2005 een beetje vertekend is. „Ik heb gehoord dat er nogal actie is gevoerd om te kiezen voor de Nieuwe Bijbelvertaling. Dat mag natuurlijk, maar daar moeten we bij de beoordeling van deze uitkomst wel rekening mee houden.
In de tweede plaats zou ik willen zeggen dat ik, ondanks de kanttekeningen die ik heb bij de NBV, blij ben dat de Bijbel blijkbaar bij zo veel mensen op tafel komt. „Och, of al het volk des Heeren profeten waren”, zegt Mozes in Numeri. Mensen komen toch weer in aanraking met het Woord van God en dat is altijd verheugend.
Wij hebben belangrijke kanttekeningen bij de NBV en daarom hoop ik ook dat mensen die echt in de Bijbel gaan studeren toch ook gaan grijpen naar de Statenvertaling en de Herziene Statenvertaling. In de derde plaats hoop ik van harte dat de grote aandacht voor de NBV, die ook het gevolg is van een gigantische propaganda, geen hype is. Dat het blijvend is.”