Via zogenaamde democratische verkiezingen heeft onlangs in Iran een machtswisseling plaatsgevonden. De uiterst islamitische conservatieve Mahmud Ahmadinejad heeft de verkiezingen gewonnen en neemt de plaats in van de gematigde Mohammed Khatami. De Assyrische christenen ervaren de gevolgen van deze machtswisseling inmiddels reeds aan den lijve.De Assyrische christenen vormen, samen met Armeniërs, joden en zoroastrianen, een kleine groep christenen in het land. De enige Assyrische parlementariër, Yonathan bet Kolia, werd bij de laatste parlementsverkiezingen voor de tweede keer namens de Assyriërs gekozen. Hij hoopt, tegen beter weten in, dat onder leiding van de nieuwe president een commissie zal worden gevormd uit alle minderheden, die zodoende invloed zou kunnen uitoefenen.

De rol van de christelijke parlementariër is omstreden. Hij probeert wel van betekenis te zijn voor zijn volk, maar moet steeds rekening houden met de geheime diensten die in naam van de islam vrij spel hebben. Loyaliteit aan het gezag is voor een christen namelijk een vereiste om zich parlementariër te mogen noemen. Tijdens een onlangs door de Assyriërs georganiseerd cultureel festival noemde hij Iran een democratische staat, waar de Assyriers alle vrijheid hebben. Daarmee gaf hij zijn dubbele politieke positie aan.

Volgens de in Nederland wonende Iran-kenner Attiya Tunc, statenlid in de provincie Overijssel, die recent terugkeerde uit Iran, is de positie van de christelijke Assyriërs en van andere minderheden minder rooskleurig dan het parlementslid doet voorkomen. „Toen Khatami aan de macht was, constateerde ik dat de situatie voor de christenen ongunstig was, maar de christenen waren desondanks blij met hem. Dat tijdperk is nu voorbij.”

Mevrouw Tunc maakt korte metten met het democratische gehalte van het land: „Ook in de afgelopen jaren was een christen een ongelovige, die bijvoorbeeld in de werksfeer nooit de baas mocht zijn van een moslim. Daarom is voor christenen een functie in het onderwijs, in de gezondheidszorg, bij de politie of in het leger vrijwel onmogelijk. Het gevolg daarvan is dat bijvoorbeeld hoogopgeleide Assyriërs zonder werk zitten.”

Volgens de Assyrische econome Ishtar hebben hoogopgeleide Assyrische christenen maar twee mogelijkheden in de Islamitische Republiek Iran: „We kunnen ervoor kiezen om het land te verlaten, of om als economen, artsen, ingenieurs en advocaten genoegen te nemen met een lagere functie. Vaak worden wij door werkgevers om onduidelijke redenen afgewezen; soms wordt het ook hardop gezegd: „Jouw christelijk geloof is voor ons een probleem.”

Behalve dat de godsdienstdiscriminatie tot veel werkloosheid leidt onder de christelijke Assyriers, zijn er andere vormen van discriminatie die de christenen in Iran het leven moeilijk maken. Zo betaalt een christen die bij een auto-ongeluk betrokken raakt meer schadevergoeding aan een moslim dan andersom. Ook boeren hebben last van discriminatie: hun producten worden door islamitische groothandels niet gekocht, waardoor hun fruit en groente waardeloos is. „Wij kunnen onze producten voor veel lagere prijzen verkopen, maar dat doen we niet. Ik laat het liever verrotten”, zegt een boze Assyrische boer.

De hoogste leider van de Assyrische Kerk, patriarch Mar Dincha, heeft Khatami in het verleden herhaaldelijk gewezen op deze discriminatie van zijn geloofsgenoten. Khatami beloofde de patriach steeds betere tijden. Uiteindelijk zorgde hij ervoor dat de Assyriërs weer op de universiteiten werden toegelaten. „Maar een universitair diploma halen en vervolgens werkloos blijven, heeft weinig zin”, zegt Ishtar.

Met de komst van de nieuwe conservatieve president hebben veel christenen het laatste beetje hoop verloren. „Sinds de nieuwe president aan de macht is, bezoekt de politie alle winkels om te controleren of we de kledingvoorschriften wel in acht nemen”, vertelt de christelijke winkelier Lina in Teheran.

Lina woont nog steeds in Teheran. Maar inmiddels hebben duizenden van haar geloofsgenoten Iran verlaten. Een joodse organisatie in Teheran zorgt op dit moment voor de nodige papieren. Daarmee kunnen christenen voor 3000 dollar een Oostenrijks visum krijgen. Vanuit Wenen vertrekken de christelijke Assyriërs naar de Verenigde Staten, waar ze een nieuwe toekomst kunnen opbouwen. Ze laten Lina en de rest eenzaam achter.