Grote delen van het Midwesten van de VS -een belangrijk landbouwgebied voor Amerika- werden de afgelopen maanden geplaagd door ernstige droogte. Daar kwamen de gestaag stijgende energieprijzen bij, waartegen de regering weinig bleek te kunnen ondernemen. „In een sector met lage winstmarges zijn zulke factoren al zorgelijk genoeg”, meent Matt Roberts, landbouweconoom van de Ohio State University in Columbus (Ohio).

De orkaan Katrina maakte dit alles nog ingewikkelder. Eind vorige maand stortte de orkaan zich met verwoestend geweld op de zuidelijke staten Louisiana, Mississippi en Alabama. Daarbij werden in Louisiana en Mississippi de katoen-, de suiker- en de tabakteelt, om maar enkele producten te noemen, zwaar getroffen. Veel bredere gevolgen hebben echter de verwoestingen die Katrina aanrichtte in het enorme havencomplex rond New Orleans.

„De Mississippi stroomt dwars door Amerika’s belangrijkste landbouwgebied en de rivier mondt uit in het belangrijkste havencomplex van de VS. Dit is niet alleen een belangrijke transportroute voor onze olie-importen, onder meer uit de Golf van Mexico, maar ook veruit de belangrijkste route voor de export van granen en soja. Door de schade in de havens rond New Orleans is deze cruciale transportweg op dit moment grotendeels geblokkeerd”, aldus Roberts.

„Het oogstseizoen is nog niet eens goed begonnen, maar de prijzen dalen al”, vertelt graan- en sojaproducent Martin Barbary uit Carman (Illinois). Het eerste probleem is namelijk dat de faciliteiten voor grote zeeschepen die het graan moeten exporteren niet meer werken. Dat betekent dat bedrijven zoals Cargill geen graan kunnen opslaan, omdat de silo’s vol zitten. „Er is een overaanbod, dus de prijzen dalen”, aldus Barbary.

Er is overigens weer enige activiteit te bespeuren in het havencomplex rond New Orleans. „Wij opereren op dit moment op 10 tot 15 procent van onze oorspronkelijke capaciteit. Hopelijk is dat aan het eind van de maand -als het oogstseizoen werkelijk goed begint- opgelopen tot 25 à 30 procent”, vertelt Gary LaGrange, directeur van havenautoriteit Port of New Orleans. Die verwachting is hoopvol, maar betekent voor graanproducenten nog nauwelijks licht aan het eind van de tunnel.

„Een bijkomend probleem is de verder stijgende energieprijs als gevolg van Katrina. Boeren moeten nu veel meer aan brandstof uitgeven voor hun oogstmachines en voor het eerste transport. Vergeleken met vorig jaar betekent dat soms wel een stijging van 250 procent. Graanproducenten vervoeren hun oogst gewoonlijk naar de rivier, waar het graan in aken wordt geladen.”

De vaartuigen gaan vervolgens in multiconvooien stroomafwaarts richting New Orleans. In het zuiden zijn echter veel aken gezonken. „Die blokkeren soms niet alleen de doorgang, reden waarom nachttransporten voorlopig zijn verboden, maar er is daardoor ook een groot tekort aan aken. De prijs voor het gebruik van de aken is inmiddels sterk gestegen”, aldus Roberts.

Biedt het spoor- of wegvervoer een alternatief? Dat is volgens Roberts niet zo simpel als het lijkt. „De inhoud van één aak staat gelijk aan zeker vijftien treinwagons of zestig vrachtwagens. Die zijn op dit ogenblik nergens te vinden. Bovendien draaien de spoorwegen overal al bijna op volle toeren. Dit is dus nauwelijks een alternatief, nog afgezien van het feit dat spoor- en wegtransport veel duurder zijn dan het langzamere, maar ook goedkopere transport over de Mississippi”, zegt Roberts.

Een andere factor die de activiteiten in het havencomplex van New Orleans hindert, is de afwezigheid van duizenden arbeiders. Die zijn met hun gezinnen gevlucht voor of kort nadat Katrina New Orleans en omgeving teisterde. „Ik ben nu op zoek naar tijdelijk onderdak voor mijn mensen, zodat ik onze activiteiten weer kan starten. Dat is op zich al moeilijk, maar bovendien weet ik van een groot aantal werknemers niet eens waar zij zich op dit moment bevinden. Dat is dus niet makkelijk”, zegt Patrick Mino, eigenaar van het transportbedrijf Ingram Barge in Nashville (Tennessee). De firma exploiteert een vloot van meer dan 2000 aken en bijbehorende sleep- en duwboten.

Sommige graanproducenten proberen nu zo laat mogelijk de oogst binnen te halen, in de hoop dat de transport- en opslagmogelijkheden over een paar weken wat beter zijn. „Het systeem zit in het zuiden nu vrijwel verstopt. Ik heb daarom besloten zo laat mogelijk te oogsten, in de hoop dat de herstelwerkzaamheden daar goed vlotten. Maar ik kan uiteraard niet te lang wachten, want dan komen hier de herfststormen die mijn oogst kunnen vernielen. Ik zit als het ware gevangen tussen twee molenstenen. Dat is geen aangenaam perspectief”, zegt graan- en sojaproducent Martin Barbary.