„Dat een handleiding nodig is, maakt ons klein”, zei synodepreses ds. P. Niemeijer in zijn slotwoord. Hij refereerde eraan dat de zondagskwestie voor sommige „broeders en zusters” (de nieuwe vrijgemaakten, red.) een van de redenen was om de „avondmaalseenheid” te verbreken. „Misschien hadden sommigen andere accenten willen leggen, maar ik hoop dat de handreiking dienstbaar zal zijn aan het herstel van de kerkelijke eenheid”, aldus ds. Niemeijer.

Het verschil van inzicht over de zondag ontstond in 1996, toen ergens in een preek werd gesteld dat de opvatting over de zondag als rustdag niet op een goddelijk gebod teruggaat. De synode van Leusden (1999) vond die opvatting „niet te veroordelen”, de synode van Zuidhorn (2002) bevestigde die uitspraak. De synode van Zuidhorn besloot tot het instellen van een deputaatschap vierde gebod en zondag om de onrust weg te nemen.

Het deputaatschap publiceerde vorig jaar het rapport ”Zondag, HEERlijke dag”, waarin deputaten twee lijnen vasthouden: enerzijds is in het verlengde van het vierde gebod te verdedigen dat het houden van de zondag een goddelijk gebod is, anderzijds blijft overeind dat in het Nieuwe Testament nergens de zondag als rustdag wordt aangemerkt, of met het vierde gebod verbonden wordt. De zondag is volgens deputaten vooral een kerkelijke instelling. Het historisch gedeelte in het rapport beweert dat het in de geschiedenis van de kerk lang heeft geduurd voordat de zondag aan het vierde gebod werd verbonden.

Het was vrijdag alweer de derde besprekingsronde over de verhouding tussen het vierde gebod en de zondag. Voor het zomerreces was er onvoldoende tijd om de tekst definitief vast te stellen en de amendementen te verwerken. Nu ging de synode met 35 stemmen voor, nul stemmen tegen en één onthouding vrijwel unaniem akkoord met het rapport, waaraan het deputaatschap in de zomermaanden nog had geschaafd. „Het was niet voldoende helder en fris”, bekende ds. E. A. de Boer (Zeist), voorzitter van het studiedeputaatschap.

De synode zal het rapport als een handreiking naar de kerken sturen. Die zullen het een plaats moeten geven in het onderwijs van de gemeente „en in het getuigenis aan naaste en samenleving.” Ook de zogenoemde nieuwe vrijgemaakten, „de broeders en zusters die sinds 2003 het verband van de Gereformeerde Kerken in Nederland verlaten hebben”, krijgen de besluiten toegestuurd.

De discussie ging vrijdagmorgen met name over eventuele wijzigingen in de tekst van het rapport. Het tegenvoorstel van ds. D. Noort (Eindhoven) om helemaal geen handreiking vast te stellen, vond onder de synodeleden geen steun. Zijn tegenvoorstel werd niet in bespreking genomen.

Verder sloot de synode zich unaniem aan bij het voorstel van de commissie Holland-Noord en Utrecht om geen afgezonderde uitspraak te doen over de verhouding tussen het vierde gebod en de zondagsviering. „We bekleden het rapport niet met het gezag van een belijdenisgeschrift”, aldus ds. De Boer.