Evenement van de grote getallen
Het lijkt wel alsof de Wereldjongerendagen (WJD), die dinsdag van start gaan in Duitsland, draaien om getallen. Liefst met zo veel mogelijk nullen. Zelfs het aantal mobiele toiletten -7000- wordt breed uitgemeten in de media, wereldwijd. Wat die media betreft: 6600 journalisten doen volgende week verslag van het festijn. En dat zijn er meer dan er verslag deden van de hereniging van Oost- en West-Duitsland.
Keulen is de Rijn, Keulen is de dom. Wie de stad nadert, ziet plots de twee puntige torens van het imposante godshuis omhoog priemen. Van dichterbij is de kerk overweldigend. Massief en toch sierlijk. Een gotische droom. Maar ook vies, zwart. Links is een klein stukje van de voorgevel schoongemaakt. Stralend wit. Alsof iemand per ongeluk een bus chloor over de stenen heeft laten vallen. Zo zou het hele bouwwerk dus moeten zijn.
Het kan niemand ontgaan dat deze plaats binnen enkele dagen het epicentrum is van het grootste jongerenevenement ter wereld. Overal vertellen lichtkranten bezoekers tot op de minuut nauwkeurig hoelang het nog duurt totdat op dinsdag 16 augustus de Wereldjongerendagen beginnen. Vlaggen met het logo wapperen op de gebouwen rondom en op tientallen punten in de stad staan grote zuilen waar de honderdduizenden bezoekers bij warm weer water kunnen halen.
Maar voorlopig zijn de Keulenaren nog even onder elkaar. Samen met de duizenden toeristen natuurlijk, die gewoontegetrouw in deze maanden de stad en de dom bezoeken. Een vrouw rent met twee zware boodschappentassen over het kerkplein. Of ze van de Wereldjongerendagen gehoord heeft? „Ja, op de televisie. Maar verder vind ik het best.”
Een jongen kijkt wat glazig als hij wordt aangesproken. Hij spreekt geen Duits en ook geen Engels. Hij komt uit Oekraïne en weet niets van de Wereldjongerendagen.
Helma, een jonge vrouw, is er bij gaan zitten. Gulzig werkt ze een tros met grote druiven naar binnen. Naast haar ligt een tas met haar reisbagage. Ja, ze komt voor de jongerendagen. Maar ze heeft voor volgende week nog geen slaapplaats kunnen regelen. „Alles is vol. Helemaal vol.” Wat het belangrijkste is? Haar ogen stralen en ze herhaalt het een paar keer: „De paus zien, natuurlijk. Dat is voor mij het belangrijkste. Daarvoor kom ik in de eerste plaats.”
De organisatie hoopt dat de honderdduizenden verwachte bezoekers echter ook voor iets anders komen. Om met elkaar te praten over het thema. Dat is deze keer een woord van de wijzen uit het Oosten die op zoek gingen naar de geboren Koning der joden. „Wij zijn gekomen om Hem te aanbidden.” Het thema heeft alles te maken met Keulen, omdat het juist deze wijzen zijn -de rooms-katholieken noemen ze de drie koningen- die in de dom worden vereerd.
De Wereldjongerendagen worden om de twee of drie jaar gehouden en begonnen ooit in 1984 met een spontane uitnodiging van paus Johannes Paulus II, die jongeren uit de hele wereld ertoe opriep naar Rome te komen om met hem Palmpasen te vieren. Meer dan 300.000 jongeren gaven aan de oproep gehoor. Het volgende jaar, 1985 -door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het Internationaal Jaar van de Jeugd- herhaalde de paus zijn oproep en opnieuw stroomden honderdduizenden samen in Rome. Het succes leidde tot de officiële instelling van de Wereldjongerendagen. De grootste toeloop was er tijdens de slotmanifestatie bij de WJD in 1995 in Manilla, waar 4 miljoen mensen aanwezig waren. Het was waarschijnlijk de grootste bijeenkomst ooit.
Paus Johannes Paulus II was ook de paus die besloot dat dit jaar de Wereldjongerendagen in Keulen gehouden zouden worden. Hij kon toen niet vermoeden dat het voor zijn opvolger, de van oorsprong Duitse kardinaal Joseph Ratzinger, het eerste openbare optreden in zijn vaderland zou worden.
De komst van paus Benedictus XVI is een van de redenen waarom rooms-katholieken met veel spanning uitzien naar de Wereldjongerendagen. Wist zijn voorganger grote mensenmassa’s tot enthousiasme te bewegen, de vraag is of de nieuwe paus ook over dergelijke communicatieve kwaliteiten beschikt.
Op het Marienfeld, waar op 21 augustus de slotbijeenkomst wordt gehouden, zijn inmiddels de voorbereidingen voor de misviering in volle gang. Organisatoren hebben aangegeven dat het terrein 920.000 mensen kan bergen, maar niet veel meer. Een zeppelin moet in de gaten houden dat het niet te vol wordt.
Al met al lijken de WJD wat aantallen bezoekers en vrijwilligers betreft het evenement van de overtreffende trap te worden. Een paar cijfers.
Bij de wake en de eucharistieviering met de paus op het Marienfeld rekent de organisatie op 800.000 belangstellenden, maar dat kunnen er ook makkelijk 1 miljoen worden. Het terrein is 270 hectare groot, bij een volledige bezetting heeft iedereen 0,7 vierkante meter voor zichzelf. Het bouwbedrijf Bilfinger Berger is sinds maart bezig met de voorbereidingen op het veld: 50 kilometer aan tijdelijke wegen op een ondergrond die niet schadelijk is voor de bodem, 30 kilometer waterleiding (geschatte benodigde hoeveelheid water: 5 miljoen liter), 7000 mobiele wc’s, een ziekenhuisje van de Bundeswehr en vooral de 10 meter hoge heuvel waarop de paus zal voorgaan. Op de heuvel staat inmiddels een constructie met een dak in de vorm van een wolk, ongeveer 80 ton zwaar, met 1200 dimbare lichten. Op het veld komen ook nog eens 27 lichtzuilen die alle Duitse bisdommen zullen representeren.
De mediabelangstelling voor de jongerendagen is groot: 6600 journalisten hebben zich aangemeld. Verder werken aan de dagen ongeveer 25.000 vrijwilligers werken mee, 90.000 huishoudens in de regio staan een bed af en ook scholen en sportaccommodaties bieden slaapplaatsen aan wie zich heeft aangemeld. Onder hen 80.000 Italianen, 70.000 Duitsers, 40.000 Fransen en 18.000 Polen.
De Wereldjongerendagen kosten naar schatting 100 miljoen euro. Dat geld wordt voor 40 procent opgebracht uit de bijdragen van de bezoekers. De Duitse bisdommen dragen 30 procent bij en de Duitse regering, de stad Keulen en de Europese Unie 15 procent. De overige 15 procent moet komen uit merchandising: de verkoop van T-shirts, zonnepetjes, brillenkokers en kaarsen.
Terwijl heel de regio rond Keulen in de ban lijkt van het komende massa-evenement, zijn er ook tegenstemmen. Seculiere Duitsers pleiten bijvoorbeeld voor religievrije zones in de stad. Zij vinden het verwerpelijk dat de Duitse belastingbetaler moet bijdragen aan dit roomse festijn.
Serieuzer en fundamenteler is de actie die is begonnen door de protestantse ”Christliche Allianz-Plakatdienst”. Deze wil de deelnemers aan het evenement wijzen op „de bijbelse heilsweg.” Door posters met bijbelteksten willen protestanten de rooms-katholieke jongeren aan het denken zetten over de Mariaverering. Zo kunnen de passagiers in de trams van Keulen sinds enkele weken op posters lezen: „Jezus zei: Niemand komt tot de Vader dan door Mij.” (Johannes 14:6).
„Voor christenen zijn er slechts twee Personen tot wie men zich kan wenden: de Vader in de hemel en Jezus Christus. Hierop willen wij in het bijzonder de deelnemers van de Wereldjongerendagen wijzen”, aldus Gerhard Perteck, voorzitter van de groepering. Hij zegt dat hij tot nog toe veel positieve reacties op de actie heeft gehad en geen enkele negatieve. „Ons enige doel is dat de mensen door onze posters nieuwsgierig worden en de Bijbel openslaan. Daar gaat het ons om.”
Mensen die de posters lezen, kunnen bij de Christliche Allianz-Plakatdienst een Nieuw Testament bestellen. „Daar krijgen we veel reacties op en daar zijn we blij mee”, aldus Perteck. „Wij voeren geen actie tegen de Wereldjongerendagen, maar wijzen de mensen op de Bijbel. En daar staat dat Jezus Christus de Enige Weg is tot de Vader. Dat ze God leren kennen, dat is voor ons het belangrijkste.”
