De ministers van Buitenlandse Zaken hebben maandag tijdens voorbereidend overleg besloten het onderwerp van de agenda te halen. Luxemburg, dat als huidig voorzitter de regie voert over alle beraadslagingen, meent dat er geen nieuws valt te melden over de vier kandidaat-leden, te weten Bulgarije, Roemenië, Kroatië en Turkije. Diplomaten erkennen echter dat de beslissing verband houdt met de negatieve uitslag van de referenda.

De staatshoofden en premiers willen de burgers tonen dat zij oog hebben voor de zorgen die er leven over de aansluiting van steeds weer nieuwe lidstaten. Op 1 mei 2004 traden tegelijk tien naties toe. Onvrede over vooral het mogelijke lidmaatschap van Turkije leverde waarschijnlijk een belangrijke bijdrage tot het afwijzende oordeel over de constitutie.

Europees commissaris Ferrero-Waldner van Buitenlandse Betrekkingen benadrukte maandag in Brussel dat de politiek de bevolking de tijd moet geven om de vergroting van de EU te verwerken. „We dienen onze beloftes aan het adres van de kandidaten na te komen, maar naar mijn idee zou het goed zijn de snelheid waarmee de Unie haar grenzen verlegt, te verminderen”, aldus de Oostenrijkse.

Er verandert niets aan de lopende procedures en toezeggingen. Ten aanzien van Bulgarije en Roemenië ligt reeds vast dat zij, indien zij beantwoorden aan de voorwaarden, in 2007 mogen aanhaken. Het begin van de toetredingsonderhandelingen met Kroatië is uitgesteld, omdat de autoriteiten in Zagreb onvoldoende medewerking verlenen aan de uitlevering van de van oorlogsmisdaden verdachte ex-generaal Gotovina aan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag.

De besprekingen met Turkije zullen, zoals eerder gepland, op 3 oktober aanvangen. De Turkse premier Erdogan laat dan ook weten dat hij geen conclusies verbindt aan de weigering om op de top aandacht te schenken aan de uitbreiding. „Dit heeft allemaal niets met ons te maken”, stelde hij vast.

De regeringsaanvoerders praten donderdag en vrijdag over hoe het verder moet met de grondwet. Verder proberen zij een akkoord te bereiken over de meerjarenbegroting, maar de verdeeldheid over dat dossier is nog erg groot.

De Deense minister van Buitenlandse Zaken, Moeller, verklaarde maandag dat het kabinet in Kopenhagen overweegt het voor 27 september voorziene referendum over de constitutie te schrappen als er deze week geen reddingsplan wordt bedacht voor het bewuste document. Het zoeken naar zo’n uitweg lijkt een hopeloze missie. Peilingen wijzen erop dat inmiddels ook in Denemarken een meerderheid van de kiezers neigt naar een tegenstem.