Pauskeuze leidt tot uiteenlopende reacties
De verkiezing van de nieuwe paus roept bij rooms-katholieken in binnen- en buitenland gemengde reacties op. Stichting In de Rechte Straat (IRS) verwacht niet dat de RK-Kerk met Benedictus XVI aan het roer voor een andere opstelling richting de protestantse kerken zal kiezen.
De Nederlandse bisschoppen zijn „zeer verheugd” over de nieuwe paus. Ze beschouwen hem als een theoloog van formaat, die als zodanig een grote rol speelde tijdens het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). Hun verwachting is dat de paus de vernieuwing die toen in gang werd gezet, verder zal nastreven. En dat hij zich zal inzetten voor vrede en gerechtigheid.
Bisschop Van Luyn van Rotterdam, vice-voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie, heeft een „enorm hoge dunk” van de Duitse Ratzinger, die volgens Van Luyn een „heel intelligent” en een „zeer gelovig man” is. Hij verwacht dat Benedictus XVI het beleid van zijn voorganger Johannes Paulus II zal voortzetten.
Dat hij als conservatief wordt beschouwd, is volgens Van Luyn logisch. „Van een paus mag worden verwacht dat hij de kern van het geloof behoudt”, aldus de bisschop.
Kardinaal Simonis toonde zich dinsdag „bijzonder verrast” door het feit dat zijn collega Ratzinger al in de vierde stemronde de vereiste tweederde meerderheid achter zich kreeg. „Ik ben ontzettend blij met deze nieuwe paus”, zei hij vanuit Vaticaanstad in het tv-programma NOVA.
Met de keuze voor de naam Benedictus wil Ratzinger in het voetspoor treden van Benedictus XV, die zich sterk heeft ingespannen om de Eerste Wereldoorlog te voorkomen, en van de heilige Benedictus, „grondlegger van de Europese cultuur”, aldus Simonis.
„Schrik” was de eerste reactie van voorzitter M. Steemers-van Winkoop van de vernieuwingsgezinde Mariënburgvereniging, toen ze hoorde dat kardinaal Ratzinger de nieuwe paus is geworden. Vernieuwing van de kerk is van Benedictus XVI niet te verwachten, vreest ze. „Ik hoop dat ik me vergis.”
Dat Ratzinger wordt geprezen als een groot theoloog, zegt haar niet veel. „De vraag is of hij ook een herder kan zijn, en dat voor alle mensen en niet alleen voor orthodoxe gelovigen.”
Voorzitter N. Stienstra van het behoudende Contact Rooms-Katholieken (CRK) vindt dat de kardinalen met Ratzinger een „heel goede keuze” hebben gedaan. „Benedictus XVI zal voor wat de leer van de kerk betreft zeker de lijn van Johannes Paulus II voortzetten”, constateerde ze dinsdag tevreden.
Stienstra acht Benedictus XVI ook in staat om in de Rooms-Katholieke Kerk de rol van bruggenbouwer te vervullen, „met dien verstande dat ik niet denk dat hij iets van de leer van de kerk zal inleveren.”
De Anglicaanse Kerk en de Lutherse Wereldfederatie hopen op vooruitgang in de oecumene onder de nieuwe paus, zo lieten ze dinsdag weten. Aartsbisschop Rowan Williams van Canterbury, geestelijk hoofd van de Anglicaanse Kerk, zei zich erop te verheugen samen met Benedictus XVI de erfenis van Johannes Paulus II op het gebied van de oecumene verder uit te bouwen en de eenheid van de Rooms-Katholieke Kerk en de Anglicaanse Kerk dichterbij te brengen. Williams prees Ratzinger als een „belangrijk theoloog.”
Namens de Wereldraad van Kerken zei Teny Pirri-Simonian, verantwoordelijk voor de contacten met de Rooms-Katholieke Kerk, te hopen dat de nieuwe paus zich voor de oecumene zal inzetten. „Ondanks het feit dat Joseph Ratzinger als kardinaal zeer conservatieve standpunten innam”, zei ze.
A. W. van Bragt, officemanager bij Stichting In de Rechte Straat (IRS), toont zich gematigd positief over de verkiezing van Ratzinger. Hij denkt dat deze paus als het gaat om de interreligieuze dialoog en de visie op Maria een andere koers zal varen dan zijn voorganger. Toch blijft het voor Van Bragt de vraag hoe deze nieuwe paus zich zal ontwikkelen. „Vooral nu hij in nauw contact komt te staan met de curiekardinalen in Rome.”
De officemanager typeert de nieuwe paus als „een innemende man die zich vooral dienstbaar wil opstellen tegenover de kerk waaraan hij leidinggeeft.”
Hij verwacht van de Rooms-Katholieke Kerk echter geen andere opstelling richting de protestantse kerken. „Waar deze kerk altijd aan heeft vastgehouden, is dat zij de enige kerk is waarin God Zijn kinderen heeft. Dit standpunt is duidelijk niet het onze en achten wij verwerpelijk.”
Hij wenst dat de Rooms-Katholieke Kerk onder leiding van Benedictus XVI „wereldwijd de aandacht op Christus zal vestigen en niet op Maria of op welke andere heilige dan ook.”
