Jan Bert de Mooij was zoon van een groentehandelaar. Het leek erop of hij ook deze richting op zou gaan. De woorden van zijn vader op diens sterfbed of hij geen betekenis zou kunnen vervullen in het Koninkrijk van God, bleven bij de zoon hangen. Jan Bert ging naar het Europees Bijbelinstituut in Parijs, waar hij zijn toekomstige Zwitserse vrouw leerde kennen. Hij kreeg in 1984 contact met een lid van een Zwitserse baptistische zendingsorganisatie en begon het jaar erop pionierswerk in de Zwitserse plaats Bulle, gelegen in het kanton Fribourg, een nagenoeg geheel rooms-katholiek kanton. De gemeente kreeg de naam Église Evangélique Missionaire. Contacten met behoudende gereformeerde baptisten in Lausanne en omgeving (met predikanten als Stuart Olyott, Olivier Favre) deden bij De Mooij steeds meer de ogen opengaan voor de waarde van de gereformeerde leer. Toen de organisatie waarvoor hij werkte in onbijbels en charismatisch vaarwater terechtkwam, scheidde de gemeente zich af en ging zelfstandig verder.

De gemeente begon in de huiskamer van ds. De Mooij en telt nu 100 leden. Het lijkt weinig, maar de predikant beziet het vanuit een andere gezichtshoek. „De protestantse staatskerk in de stad heeft 4000 leden in het ledenbestand maar slechts 30 komen er op zondag in de kerk. Wat belangrijker is, is dat er nu zo’n tien predikanten uit de kring van gereformeerde baptisten een verband of ”classe” gevormd hebben, naar het voorbeeld van Calvijn. De reformator richtte een ”classe” op voor predikanten die bijscholing wilden hebben. Op onze ”classe” stellen we allerlei onderwerpen aan de orde, op ethisch en leerstellig vlak. We willen vooral een bepaalde visie ontwikkelen voor Franstalig Zwitserland op gereformeerd gebied.”

De Mooij is nu bezig om in de naamgeving van zijn kerkverband het woord gereformeerd (reformée) in te voeren. De kinderdoop wordt door de gemeente in het midden gelaten. „Omdat we zo ontzettend zwak zijn, willen we niet dat de doop een kwestie is waardoor onze gemeente scheurt.” Gereformeerd in Zwitserland is nagenoeg onbekend. „We hebben in Zwitserland de grote liberale protestantse kerk, die erg pluralistisch is. Aan de andere kant zijn er de evangelischen of baptisten. In Nederland is er nog de keuze om iets daartussenin te vinden maar dat is in Zwitserland niet het geval.”

De Zwitserse predikant heeft via het Comité d’Entraide Chrétienne Reformée geprobeerd om meer steun uit Nederland te krijgen voor het moeilijke werk in Zwitserland. Tot op heden heeft de noodkreet weinig effect gehad. De Mooij wil niemand iets verwijten, maar hij vindt het geven van morele en geestelijke steun erg belangrijk om te kunnen voortleven in deze diaspora. Het Comité d’Entraide heeft zijn gemeente erg geholpen met het verspreiden van de Franse vertaling van de Heidelbergse Catechismus, waarop erg positief is gereageerd. „Maar er zou veel meer gedaan kunnen worden, hetzij in het geven van literatuur, hetzij door gewoon elkaar te bellen of te informeren. Ik weet wel dat iedere predikant in Nederland druk is in de gemeente en dat de Franse taal een grote barrière is. Maar de nood is groot hier. De belangstelling voor de gereformeerde leer moeten we hier gaande maken. We hebben in Lausanne bijvoorbeeld in de persoon van ds. Stuart Olyott een krachtige prediker gehad, later ds. Favre. Maar het blijft daar na al die jaren een kleine gemeente.”

De Rooms-Katholieke Kerk is een kerk die een verkeerde boodschap geeft van de Bijbel, zegt de predikant. „Met Pasen verscheen er een hele pagina in een rooms-katholieke krant over de opstanding, waarin het hele verhaal in de Bijbel als niet betrouwbaar werd afgeschilderd. De opstanding zou alleen maar een geestelijke opstanding zijn. Over de islam wordt bijvoorbeeld met niet één woord kritiek gesproken. Alle drie de protestantse faculteiten in Zwitserland, Genève, Lausanne en Neuchâtel, zijn vorig jaar gefuseerd tot één faculteit en hebben nu minder dan tien studenten. In plaats van dat zij de kerken toerusten tot de verkondiging van het Woord, maken zij deze kapot.”

Ds. De Mooij zegt dat er in het Franstalige gebied van Zwitserland een grote behoefte is aan christelijke wetenschappers, journalisten en onderwijzers. „Christelijke scholen zijn erg belangrijk om de boodschap van het Evangelie van jongs af aan bij te brengen. We zijn veel te primitief bezig. Niemand komt bij ons op de idee om een christelijk blaadje uit te geven en dat in de kiosk te verkopen. Er is zelfs niet over gedacht. Ook op medisch gebied is de nood groot. Als je solliciteert voor een baan in een ziekenhuis, is de eerste vraag of je tegen abortus bent. Die dat zijn, worden niet aangenomen.”

In Zwitserland is niet de cultuur van de laïciteit (de staat houdt zich verre van godsdienst), zoals in Frankrijk, levend. „De naam van God wordt wel in de grondwet genoemd. Er is vrijheid om het geloof te uiten, maar we doen dat niet vanuit een duidelijk christelijk perspectief, dát is ons probleem. Als de kerk de waarheid van binnenuit kapotmaakt, waar moeten dan de zoekende zielen heen? Wat in Zwitserland groeit, is de New Age-beweging. Er komen steeds meer advertenties over nieuwe therapieën, oosterse religies, occultisme. Vijf jaar geleden waren er geen advertenties over waarzeggers, nu komen ze duidelijk op.”

Ds. De Mooij hoopt dat de gereformeerde inslag van zijn gemeente en van het kleine kerkverband waartoe hij behoort zich ook echt doorzet naar de gemeenteleden. „Het gaat er niet alleen om wat de tien predikanten denken, maar of dit ook het belijden is van de gemeenten zelf en of zij dat vervolgens ook uitdragen naar buiten, via persoonlijke contacten of publicaties. Zo ver zijn we nog niet, maar dat verlangen is voor ons wel de prioriteit voor de toekomst.”

Dit is het vijfde en laatste gesprek met deelnemers aan het colloque.