Het besluit van de Europese bewindslieden kwam woensdag op het laatste moment. De onderhandelingen over lidmaatschap hadden eigenlijk donderdag moeten beginnen in Brussel. De uitlevering of een betere medewerking van Kroatië was de belangrijkste voorwaarde voor de EU om daartoe over te gaan. Het balkanland voldoet wel aan alle andere voorwaarden.

Om alsnog de gesprekken te beginnen is volgens de Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken en voorzitter van het EU-overleg, Asselborn, een nieuw besluit nodig van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken.

Generaal Gotovina wordt door openbaar aanklager Del Ponte van het Joegoslavië-tribunaal gezocht voor de opdracht tot moord op 150 Serviërs, begin jaren negentig. Verder zouden door hem 15.000 Serviërs op de vlucht zijn geslagen.

De Kroatische minister-president Sanader zei in een reactie op het uitstel van onderhandelingen dat zijn regering „geloofwaardig" is en dat haar niets valt te verwijten. „Kroatië heeft aangetoond dat het wel volledig samenwerkt met het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag", aldus de premier woensdagmiddag in het Europees Parlement in Brussel.

De Kroatische premier wees erop dat zijn land al tien personen heeft overgedragen aan Den Haag. „We doen ons best. We zijn een voorbeeld voor de regio", aldus de premier, die stelde „niets anders dan teleurgesteld" te kunnen zijn.

Volgens Sanader was „een grote meerderheid van de EU-lidstaten van mening dat Kroatië zijn uiterste best doet". Zonder Nederland en Groot-Brittannië bij naam te noemen, doelde hij op die twee lidstaten toen hij stelde dat een „kleine minderheid vindt dat Kroatië alleen meewerkt wanneer het de van oorlogsmisdaden verdachte generaal Gotovina echt uitlevert aan Den Haag".

Minister Bot van Buitenlandse Zaken stelde evenwel in een reactie dat de EU, „mede met het oog op het referendum over de Europese grondwet in Nederland, een belangrijk signaal van geloofwaardigheid heeft gegeven aan de eigen burgers dat het ons ernst is met democratie en handhaving van de rechtsstaat in Europa".

Over een mogelijke stijging van de euroscepsis in Kroatië na het EU-besluit zei de CDA–bewindsman „dat je je dan af kunt vragen of een land waar mensen vinden dat boeven beschermd moeten worden wel rijp is om tot de unie toe te treden". Hij benadrukte wel nog steeds voorstander te zijn van onderhandelingen met Kroatië, zodra duidelijk is dat Zagreb meewerkt met het Joegoslavië-tribunaal.

Bot noemt het EU-besluit om voorlopig niet met Kroatië te onderhandelen over lidmaatschap van de unie „ook een belangrijke waarschuwing" aan andere balkanlanden en Turkije die zich bij de EU willen aansluiten. „We voorkomen dat er een precedent ontstaat en de indruk gaat bestaan dat de EU snel toegeeft".

De regeringspartijen CDA en VVD en de grootste oppositiepartij PvdA steunen het besluit van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken om de toetredingsonderhandelingen met Kroatië voorlopig uit te stellen.