Oorlogsmuseum Overloon staat zaterdagmorgen in het teken van een prikkelarme openstelling. Geluid gaat uit. Videovertoningen gaan gedeeltelijk op zwart en licht wordt getemperd. Het museum opent zijn deuren voor mensen die snel overprikkeld raken maar toch specifiek een oorlogsmuseum willen bezoeken. „Die wens leeft bij deze doelgroep al langer en we zijn al een tijdje bezig om dit vorm te geven”, vertelt PR-manager Janneke Kennis. „Voor ons is zaterdag een try-out. De bezoekers krijgen na afloop een vragenformulier.”

Gymschoenen

Twee uur eerder dan gebruikelijk mag publiek naar binnen dat harde geluiden en lichtflitsen niet kan verdragen. En dat laatste is nu precies wat een belevingsmuseum kenmerkt. „We verwachten zaterdagmorgen mensen met bijvoorbeeld PTSS, verschillende vormen van autisme en bezoekers die snel vermoeid raken. En nee, we weten niet helemaal precies op welke prikkels ze reageren. Dat is per persoon verschillend.”

Maximaal 150 belangstellenden kunnen gebruikmaken van de speciale openingsuren. „Om drukte bij de ingang te vermijden moeten mensen vooraf reserveren en mogen ze een tijdslot kiezen waarop ze naar binnen kunnen. Om ze vooraf goed te informeren hebben we bovendien een voorbereidingsdocument gemaakt. Extra vrijwilligers zijn aanwezig als vraagbaak en er is ook een speciale ruimte ingericht waar bezoekers even tot rust kunnen komen. Omdat we extra vroeg opengaan, wordt in ons restaurant ontbijt geserveerd. We hebben zelfs ons personeel gevraagd om hun gewone schoenen in te wisselen voor gympen.”

Invasie

Een van de indrukwekkendste belevenisdisplays is ongetwijfeld D-Dex, het waargebeurde verhaal van het Amerikaanse 146th Engineer Combat Battalion. Dat had opdracht om tijdens D-day (6 juni 1944) als eerste te landen op Omaha Beach en gaten in de strandversperringen te maken voor de invasietroepen. Bezoekers gaan mee als oorlogsverslaggever en volgen Boat Team 9, onder leiding van de Amerikaanse luitenant Ray Lanterman. Na een briefing gaan ze aan boord van een schip en stappen daarna over in een landingsvaartuig. Ze voelen het dek trillen, de wind door de haren en de waterspetters op hun gezicht. Na de landing op het strand barst het geweld los. Geschreeuw, ontploffende granaten, geratel van mitrailleurs… oftewel complete chaos zodra de landingsklep van het vaartuig neergelaten wordt.

Niets van dit alles zaterdagmorgen, maar een kalme wandeling door het display. Dat is trouwens al indrukwekkend genoeg. Publiek schuifelt geschokt langs de gesneuvelde militairen en belandt tot slot in een Duitse bunker en vervolgens in de afsluitende herdenkingsruimte.

Wagenpark

De prikkelarme openstelling is niet het enige dat het interactieve en grootste oorlogsmuseum van ons land –met jaarlijks 153.000 bezoekers– op het programma heeft staan. In de kerstvakantie zorgen re-enactors voor levendige en interactieve uitstallingen. Dan wordt ook voor het eerst een overdekt wagenpark ingericht waar publiek tijdens bepaalde momenten op en in de militaire voertuigen mag. „We proberen daarin een balans te vinden tussen beleving en behoud van het materieel.”

Ronduit vernieuwend en opmerkelijk is ongetwijfeld het plan om Amerikaanse militairen uit de oorlog een gezicht te geven en tot ‘leven’ te wekken. Verhalen van veteranen worden daarvoor ingeladen in een programma voor Artificial Intelligence (kunstmatige intelligentie). Bezoekers kunnen dan met de manschappen in gesprek gaan, maar ook vragen terugverwachten. Rond mei 2025 moet dat gerealiseerd zijn.