Dat wil niet zeggen dat alles koek en ei is. In veel situaties blijken automobilisten namelijk niet precies te weten hoe de voorrang is geregeld. Dit zet met name de veiligheid van fietsers onder druk. Als zij op de rotonde fietsen, hebben ze voorrang op het afslaande verkeer. Maar die voorrang krijgen fietsers lang niet altijd, blijkt uit de ongevalcijfers.

Vorige maand kwam onderzoeksbureau SWOV naar buiten met het nieuws dat het aantal gewonden onder fietsers op rotondes nog verder omlaag zou kunnen. Suggestie van de onderzoekers is om fietsers geen voorrang meer te geven op rotondes binnen de bebouwde kom. De fietser wacht op de auto, de veiligheid neemt toe.

Een simpele en doeltreffende maatregel zou je zeggen. Totdat je de strekking van die woorden nog eens goed tot je laat doordringen. Fietsers doen een stapje terug voor hun eigen veiligheid. Maar zijn de fietsers dan de veroorzakers van de onveiligheid? Nee, dat blijken vaak de automobilisten te zijn die (onbedoeld) de voorrangsregels niet goed toepassen.

We weten allemaal dat verkeer dat de rotonde op of af gaat voorrang moet verlenen aan het andere verkeer, dus ook aan fietsers. Een eenduidige regel, die blijkbaar toch nog voor onduidelijke situaties zorgt. Daar moet wat aan gebeuren, vindt 3VO.

Wij bekijken de situatie echter van de andere kant. Binnen de bebouwde kom is de fietser wat ons betreft een volwaardige verkeersdeelnemer, die net zo veel of weinig rechten heeft als de auto. Dat betekent dat automobilisten zich terdege rekenschap moeten geven van de aanwezigheid van fietsers en van hun kwetsbaarheid.

Gelukkig zien we steeds meer 30-kilometerzones komen, waardoor het snelheidsverschil tussen de auto en de fiets kleiner wordt en de veiligheid groter. Dat fietsers opeens aan het kortste eind trekken als op een rotonde de automobilist niet precies weet hoe zich te gedragen, vinden we een typisch geval van de omgekeerde wereld. Wat ons betreft zijn er veel betere maatregelen te bedenken om de fietser te beschermen dan hem zijn rechten af te nemen.

Om te beginnen is het heel belangrijk dat rotondes dezelfde vormgeving hebben. In één oogopslag moet de situatie voor iedereen helder zijn. Nu is het nog zo dat fietsers op de ene rotonde een vrijliggend fietspad hebben, op de andere rotonde een fietsstrook en op weer een andere rotonde geen eigen strook hebben. In combinatie met voetgangersoversteekplaatsen, die er ook heel verschillend kunnen uitzien, levert dit een allegaartje aan rotondes op.

Ook de voorrang is lang niet overal op dezelfde manier geregeld. Eenduidige inrichting is wat ons betreft stap één om veiligheid te realiseren. Stap twee is om automobilisten op allerlei manieren uit te leggen dat zij voorrang moeten verlenen aan al het verkeer op de rotonde, dus ook aan fietsers. En ten derde: Verlaag je snelheid, dan heb je alle tijd om goed om je heen te kijken.

Als we dat allemaal goed in onze oren knopen en toepassen, hoeven we helemaal niet toe naar de drastische maatregel om fietsers alvorens zij de oversteek kunnen wagen aan de kant te laten wachten totdat al het autoverkeer weg is. Wat natuurlijk niet wegneemt dat fietsers ook hun ogen goed de kost moeten geven en dat voorrang niet iets is wat je kunt afdwingen.

Heleen Rijnkels, 3VO