Een brief op de mat, afkomstig van immigratiedienst IND. „Wij zijn voornemens uw status in te trekken.” Het overkomt momenteel een groot aantal Iraniërs die al in het bezit zijn van een verblijfsvergunning of zelfs een Nederlands paspoort. Het Nederlands Dagblad kwam in contact met een van de betrokken vluchtelingen en dook in de kwestie.

Lees ook

Zo leidde nepadvocaat Farshad H. de IND om de tuin. „Zeg dat uw man u op basis van de islam kon verkrachten”

De spil in de zaak blijkt een zogenaamde juridisch adviseur uit Eindhoven, Farshad H. Deze man is een uit Iran afkomstige oplichter, die veroordeeld is voor het verkopen van asielverhalen aan Iraanse asielzoekers. De overgrote meerderheid van de verhalen, die hij –voor duizenden euro’s– verkocht, ging over bekering: de asielzoekers stelden dat zij bekeerd waren tot het christendom of afvallig waren van de islam.

Rond 2017 werd H. betrapt. Er volgde een strafrechtelijk onderzoek, waardoor de IND inzage kreeg in zijn boekhouding. Daarin werden negentig contracten gevonden met Iraniërs. Zij hebben een brief van de IND gekregen, met een voornemen tot intrekking van hun verblijfsvergunning. Ook hun nagereisde familieleden kunnen hun verblijfsrecht verliezen. De IND geeft geen precieze aantallen, maar volgens sommige asieladvocaten worden tot wel tweehonderd mensen hierdoor geraakt.

De dupe

Is het terecht dat de verblijfsvergunning van al deze mensen op de tocht staat?

Asieladvocaat Hans Eizenga, die een deel van de Iraniërs bijstaat, heeft daar grote twijfels over. Tal van Iraniërs zijn juist het slachtoffer geworden van H., denkt hij. Zij meenden contact te hebben met een normale asieladvocaat, die hun de weg zou wijzen door het asielproces.

„Ik werd na het betalen van 3000 euro doorverwezen naar Ter Apel, waar ik verder geholpen zou worden”, zegt een Iraniër die uitsluitend anoniem zijn verhaal wil doen. „Eenmaal in Ter Apel aangekomen, kwam ik erachter dat ik opgelicht was. Iedereen krijgt daar gewoon een procedure en een advocaat.”

Hoewel er niets uit te sluiten is, wil Eizenga alleen mensen helpen van wie hij gelooft dat ze écht de dupe zijn van Farshad H. „Dat H. asielverhalen verkocht, is een vastgesteld feit. Het kan zijn dat mensen die een contract bij hem hadden, ook een asielverhaal hebben gekocht. Maar ik probeer in mijn gesprekken met klanten erachter te komen of ze een waarachtig verhaal hebben.”

Medewerkers van de IND vertellen dat zij wel vaker twijfels hebben bij een asielverhaal, omdat details uit verhalen hun bekend voorkomen. Maar deze zaak is uniek: door het strafrechtelijk onderzoek naar H. heeft de immigratiedienst ook toegang tot afgetapte telefoongesprekken. Nooit eerder had de dienst zó veel materiaal dat erop wijst, dat personen onterecht een vergunning hebben gekregen. En dat is wel nodig: de bewijslast voor het intrekken van verblijfsvergunningen is voor de IND erg hoog.

Op pauze

Maar volgens advocaat Eizenga is het bewijs van de IND niet zo hard als de dienst denkt. „Bij velen is het zo dat alleen de gegevens van de betreffende persoon zijn gevonden in de administratie van H., maar is niet bekend wat precies is besproken. Als je klant bent geweest bij H., hoeft dat niet te betekenen dat je een verhaal hebt gekocht.”

„Als je klant bent geweest bij H., hoeft dat niet te betekenen dat je een verhaal hebt gekocht” - Asieladvocaat Hans Eizenga

Dat blijkt ook uit het onderzoek van de immigratiedienst: er zijn inmiddels Iraniërs uit deze groep die konden aantonen dat hun verhaal niet nep was en die daarom hun verblijfsvergunning mogen houden.

Dat de dienst alle mensen die bij Farshad H. in de boeken staan, standaard een voornemen tot intrekking stuurt –bij sommigen zelfs zonder verdere bewijslast– frustreert de advocaat. „Ik vind het horen bij de beginselen van behoorlijk bestuur dat eerst een gesprek plaatsvindt, voordat de IND zo’n resolute stap mag zetten als het sturen van een voornemen tot intrekking.”

Eizenga hekelt de uitleg van de IND dat het slechts een voornemen is, en dat de statushouders altijd nog de kans krijgen zich te verdedigen tijdens een gehoor. „Het leven van zo iemand staat totaal op z’n kop. Ik heb een cliënt bij wie dit al anderhalf tot twee jaar duurt, en haar leven staat al die tijd op pauze. Haar tijdelijke vergunning moest verlengd worden, maar dat gebeurt nu niet. Dat is ontzettend zwaar, want ze heeft nu in principe geen enkele verblijfsstatus.”

„Ik heb een cliënt bij wie dit al anderhalf tot twee jaar duurt, en haar leven staat al die tijd op pauze” - Asieladvocaat Hans Eizenga

Tanend draagvlak

Medewerkers van de IND zeggen begrip te hebben voor de benarde situatie van de statushouders. „Het intrekken van een verblijfsvergunning heeft ingrijpende gevolgen”, zegt woordvoerder Tom van Essenberg. „Daarom is de herbeoordelingsprocedure een zorgvuldig proces waarin verschillende waarborgen zijn ingebouwd.”

Toch wilde de –al overbelaste– immigratiedienst deze tijdrovende klus oppakken. „Als sprake is van misbruik van de asielprocedure, is het noodzakelijk om de vergunning te herbeoordelen. Want alleen op deze manier behouden we draagvlak voor de mensen die onze bescherming daadwerkelijk nodig hebben.”

Voor dit artikel sprak het Nederlands Dagblad met medewerkers van het herbeoordelingsteam van de IND, asieladvocaten, een Iraniër die recent een voornemen tot intrekking kreeg van de immigratiedienst, en VluchtelingenWerk Nederland.