Adoptiestop treft onterecht ook instanties die juist handelen

In 2021 was ik volop bezig met onderzoek naar het adoptieverleden van Nederland in relatie tot Sri Lanka. Ik hoorde van vervalste adoptiedocumenten, kinderhandel en adoptiebemiddelaars die financieel gewin voor ogen hadden. Ook over andere adoptielanden kwam ik dergelijke berichten op het spoor. Naar aanleiding van het rapport van de commissie-Joustra, dat de rol en de verantwoordelijkheid van de overheid bij interlandelijke adoptie tussen 1967 en 1998 onderzocht, nam de Tweede Kamer in februari 2021 een motie aan die een adoptiestop aankondigde. Na verder onderzoek volgde er een uitzondering voor acht landen. ## Aanklacht In 2018 diende de in 1992 vanuit Sri Lanka geadopteerde Dilani Butink een aanklacht in tegen de staat en de stichting die bemiddelde bij haar onrechtmatige adoptie. Het gerechtshof in Den Haag stelde Butink in het gelijk. Het kabinet ging toen in cassatie omdat de uitspraak van het Hof op bepaalde punten niet in lijn zou zijn met de richtlijnen van de Hoge Raad. In april dit jaar kwam deze zaak weer in het nieuws. De Hoge Raad gaf de staat gelijk. Het gerechtshof in Amsterdam mag zich nu over de zaak buigen. Tijdens de onderzoeksfase die aan ”Diepgeworteld” vooraf ging, sprak ik Dilani. Ze vertelde me het gevoel te hebben dat ze op alle mogelijke manieren werd tegengewerkt in deze rechtszaak, die inmiddels zijn zesde jaar is ingegaan. Maar ongeacht of zij de zaak wel of niet wint, ze zal haar geboortenaam en -datum nooit te weten komen. Haar biologische moeder zal ze nooit leren kennen. ## Onderzoek geblokkeerd Voor dit artikel heb ik mijn aantekeningen van een interview met Ina Hut nog eens opgezocht. Hut werd in 2003 directeur van adoptiebureau Wereldkinderen. In de loop der jaren ontdekte ze dat er wereldwijd dingen gebeurden die in strijd waren met de regels voor adoptie die beschreven staan in het Haags Adoptieverdrag. In 2008 wilde zij onderzoek doen naar misstanden in China, maar daar wilde Justitie niet van weten. Justitie dreigde met het intrekken van de vergunning van Wereldkinderen om te mogen bemiddelen voor adopties. Hut drong ook aan op onderzoek door Justitie zelf. Aan die oproep werd geen gehoor gegeven. Uiteindelijk legde Hut in 2009 haar functie als directeur van Wereldkinderen neer. Als klokkenluider die van mening was dat adoptie wereldwijd te vaak over economische belangen ging, terwijl de belangen van het kind ondergeschikt waren. Hut was moegestreden. Ze vertelde me dat deze periode de moeilijkste was in haar veelomvattende carrière. ## Afstandsprocedure Voor mijn boek sprak ik met geadopteerden (met name uit Sri Lanka) en hun ouders die slachtoffer zijn geworden van misstanden rond adoptie. Afgaand op de gehoorde verhalen neigde ik ernaar om tegen interlandelijke adoptie te zijn. Maar ik heb ook met eigen ogen iets gezien van het maatschappelijke en politieke systeem in Sri Lanka. Ik sprak daar een Nederlandse die al 35 jaar een opvanghuis runt voor (aanstaande) moeders en hun kinderen. Als een moeder ervoor kiest om haar kind af te staan, is buitenlandse adoptie het laatste middel om een goede toekomst voor een kind te waarborgen. Voorafgaand aan adoptie naar het buitenland wordt er eerst gekeken of een kind bij familie of in een pleeggezin geplaatst kan worden. Volgens de dame van het opvanghuis is adoptie naar het buitenland helaas nog steeds nodig. Een van de eisen van het Haags Adoptieverdrag is dat de afstandsprocedure goed geregeld moet zijn. Toestemming van de moeder voor adoptie moet na de geboorte van haar kind en in alle vrijheid gegeven zijn, nadat zij is voorgelicht over de gevolgen van het afstand doen van haar kind. De toestemming voor adoptie mag nooit in ruil voor geld of een andere tegenprestatie gegeven zijn. Ook komt een kind pas in aanmerking voor adoptie als aangetoond is dat het niet bij familie of in een ander gezin in het land van herkomst geplaatst kan worden. Daar komt bij dat er ouders bij het kind gezocht moeten worden en niet andersom. ## Schuld Als ik afga op het Haags Adoptieverdrag kan ik niet tegen interlandelijke adoptie zijn. Het is betreurenswaardig dat er in veel van de 66 landen die zich bij dit verdrag hebben aangesloten zoveel misgaat, dat er een adoptiestop nodig is. Het verdrag, dat sinds 1993 geldig is, is er bovendien ook niet zomaar. In 1956 werd in Nederland de Adoptiewet ingevoerd. Al in 1967 klonken er geluiden over misstanden, waarvan weerloze kinderen, afstandsmoeders en -gezinnen en adoptieouders de dupe waren. Vanuit het standpunt dat een adoptiestop nodig is, zou je kunnen stellen dat zij die misstanden in de hand werkten niet slechts verantwoordelijk zijn voor wat fout ging. Indirect hebben zij ook schuld aan de adoptiestop voor kinderen die onder instanties vallen die wél volgens het Haags Adoptieverdrag handelen. Want zulke instanties zijn er zeer zeker ook! _De auteur is schrijfster van ”Diepgeworteld”, een roman over adoptie._

Adoptiestop treft onterecht ook instanties die juist handelen

Opinie | Opinie

RD.nl in uw mailbox?