Inmiddels wordt duidelijk dat de populariteit een prijs heeft. Kenniscentrum VeiligheidNL signaleert een forse toename van het aantal ongevallen met fatbikes. In 2022 belandden 7 fatbike-rijders op spoedeisende hulp. Vorig jaar waren dat er 59 en in de eerste vier maanden van dit jaar al 33. De werkelijke aantallen liggen nog hoger, omdat de cijfers afkomstig zijn van een beperkt aantal ziekenhuizen. Bovendien wordt niet altijd geregistreerd dat een fietsslachtoffer op een fatbike zat.

Ongeveer een derde van de slachtoffers had (ernstig) hersenletsel. Extra zorgelijk is dat twee van de vijf slachtoffers vallen in de leeftijdscategorie 10 tot en met 14 jaar.

VeiligheidNL doet daarom terecht een beroep op ouders met jonge kinderen om nog eens goed na te denken over de aanschaf van een fatbike voor hun kroost. Is het echt nodig om kinderen van 10, 11, 12 jaar al op zo’n dure fiets te laten rondrijden? Met grote risico’s voor henzelf en voor andere weggebruikers?

Het liefst wil VeiligheidNL dat er een verbod op fatbikes komt voor kinderen onder de 16 jaar, maar daar kleven allerlei bezwaren aan. Het is bijvoorbeeld niet goed mogelijk om juridisch onderscheid te maken tussen fatbikes en andere e-bikes. Een leeftijdgrens instellen voor alle elektrische fietsen zou kinderen duperen die wat verder van school vandaan wonen en van zo’n fiets afhankelijk zijn.

Er zou al veel gewonnen zijn als de fatbikes allemaal een goede snelheidsbegrenzer hadden. Importfietsen uit China zijn echter gemakkelijk op te voeren; de controle schiet te kort of is eenvoudig te omzeilen. Positief is dat vier Nederlandse fatbikefabrikanten inmiddels een convenant hebben gepresenteerd om het opvoeren tegen te gaan. Verkooppunten die zich niet houden aan de wettelijke regels worden door deze fabrikanten geboycot.

Een effectief middel om het fietsverkeer veiliger te maken is het instellen van een helmplicht voor alle e-bikers. Het mes snijdt dan aan twee kanten. Een helm kan allereerst ernstig hoofdletsel bij een ongeval voorkomen. Dat is het voornaamste winstpunt. Tegelijk maakt deze maatregel een hippe tweewieler als de fatbike een stuk minder aantrekkelijk voor jongeren. Kijk maar hoe het de snorfiets verging. Voor de snorfiets geldt sinds 1 januari 2023 een helmplicht; uit recente cijfers blijkt dat de verkoop van snorfietsen mede hierdoor fors is ingezakt.

Dat laatste heeft alles te maken met het feit dat de fatbike als helmloos alternatief voor de snorfiets beschikbaar kwam. Voor de fietssector is het daarom ook plezierig dat het speelveld op dit punt wordt gelijkgetrokken. Zo lang er elektrische of gemotoriseerde tweewielers zijn waarvoor geen helmplicht geldt, zullen die extra aantrekkelijk zijn voor jongeren. Met alle nadelige gevolgen van dien.

__