Terwijl ik op dit moment achter mijn beeldscherm zit, kijken mijn ‘vrienden’ op mij neer. Bijna letterlijk is dat wanneer ik zijwaarts blik en mijn ogen die van de geportretteerde dr. H.F. Kohlbrugge kruisen. Zie ik een licht verwijt? Zijn nagelaten geschriften heb ik binnen handbereik. Wat een ontroerende herinnering heb ik eraan. Ook de boekbanden van andere oude schrijvers verwijzen me naar de schatten die ze herbergen. Er zijn er niet weinige met welke ik een oprechte liefdeverhouding heb. Als ik de ruggen streel of een enkel exemplaar even ter hand neem en doorblader, komen dierbare ervaringen terug. Een oude Psalmregel komt boven: „Ach, werd ik derwaarts weer geleid…”

„Als geen anderen wisten de puriteinen zich afhankelijk van de Heilige Geest”

Ik schrijf dit nadat ik zojuist een paar boeken opzij legde om mee te nemen voor een korte vakantie. De keus is niet zo makkelijk. Ik schafte de afgelopen maand weer meer aan dan ik in die enkele week lezen kan. Wat in ieder geval mee gaat is ”Bloeien door genade. De puriteinen over geestelijke groei” (Joel R. Beeke e.a., vertaler Jan Zeeman). Eerder schreef dr. Beeke een vuistdikke bundel onder de titel ”Meet the puritans”, Een uitnodiging dus om de puriteinen in hun geschriften te ontmoeten. Dat appel is zeer ter harte te nemen. Ik meen het echt: we kunnen slechts met geestelijke schade hun schriftelijke nalatenschap ongelezen laten.

Wie zij waren, die puriteinen? Predikers in het Engelse taalgebied in met name de 17e eeuw. Ze maakten deel uit van een geestelijke vernieuwingsbeweging die opkwam voor de eer van de heilige God en Zijn Woord, de noodzaak van de gemeenschap met Christus en de dagelijkse praktijk van godzaligheid, in de concreetheid van zowel de binnenkamer als het leven daarbuiten.

Wie onderwezen wil worden in de waarachtige bekering, leze Thomas Watson. Wie zoekt te komen tot Christus, neme John Bunyan ter hand. Wie wil horen over de doding van de inwonende zonde, luistere naar John Owen. Wie ingeleid wenst te worden in Gods voorzienigheid, late zich de weg wijzen door John Flavel. Wie kampt met geestelijke depressies, luistere naar William Bridge. Enzovoorts. Als geen anderen wisten deze puriteinen zich afhankelijk van de Heilige Geest. Het stelselmatig lezen en overdenken van hun boodschap zou onder Gods zegen een heilzaam stempel op het kerkelijke en geestelijke leven kunnen zetten. Wie zich aan die bronnen leert laven, kan veel flauwe prekenboekjes van nu in de schappen laten. Het is als met wijn. De oude is beter! (Lukas 5:39).

Dr. Beeke nog eens: „Ik vraag me soms af wat er zou gebeuren als christenen een kwartier per dag zouden besteden aan het lezen van puriteinse geschriften. Over een jaar verspreid zou dat zo’n twintig boeken opleveren, en vijftienhonderd boeken over een heel leven. Wie weet hoe de Heilige Geest zo’n geestelijk dieet van lezen zou kunnen gebruiken! Zou het leiden tot een wereldwijde opwekking? Zou het de aarde vullen met de kennis van de Heere, van zee tot zee? Dat is ons gebed. Tolle lege. Neem en lees!”

De auteur is christelijk gereformeerd emeritus predikant.