Met teleurstelling en pijn blikken wij terug op het convent van de Christelijke Gereformeerde Kerken van zaterdag 20 april. Laat duidelijk zijn: diverse mensen hebben zich ingespannen om deze dag te organiseren en hun ijver verdient respect. En met waardering en herkenning namen we op de dag zelf kennis van diverse bijdragen. Dat neemt niet weg dat teleurstelling bij ons de boventoon voert.

Wij hadden gehoopt dat de organisatoren consequenter waren geweest met betrekking tot het doel van het convent. Onmiskenbaar is op dat punt een koerswijziging opgetreden. Werd in eerste instantie de vergelijking gemaakt met een huwelijk dat op springen staat, waarbij de betrokkenen nog eenmaal worden samengeroepen om de ernst van de situatie onder ogen te zien, in een volgend schrijven werd de vergelijking gemaakt met een gemeentevergadering over een bepaalde kwestie. En op de dag zelf werd het convent gepresenteerd als een familiegesprek of een familieontmoeting.

We begrijpen de poging om verbinding te zoeken. Maar wie de opeenvolgende uitnodigingen met elkaar vergelijkt, mist in toenemende mate het benoemen van de ernst van de situatie. Op de dag van het convent waren er zelfs muzikale bijdragen en allerlei filmpjes om het geheel wat op te fleuren. Zo sneeuwde onder wat de aanvankelijke reden was om het convent te organiseren: een uitweg zoeken uit de crisis.

Diepe verdeeldheid

Wij hadden ook gehoopt dat er andere uitkomsten waren geweest. Want de uitkomsten van deze dag leggen op aangrijpende wijze bloot hoe de situatie in ons kerkverband momenteel is! Niet alleen op het punt van vrouw en ambt. Ook op het bredere onderliggende punt van de ”nieuwe hermeneutiek”. En: hoe ver zijn we niet weg als we in een van tevoren gescreende bijdrage uit een van de kerken te horen krijgen dat scheuring in het verleden op het punt van de veronderstelde wedergeboorte niet nodig was geweest? Of als tussen neus en lippen door het niet meer beleggen van een tweede dienst op zondag een „bijzaak” wordt genoemd? Zo is het kerkelijk leven spoedig failliet!

Wij hadden gehoopt dat er, in plaats van een eenzijdige focus op eenheid en ”we willen verder met elkaar”, veel meer aandacht was besteed aan de diepe onderliggende verdeeldheid en problematiek. Wat die problematiek is? Het verbreken van de eenheid door onder andere tegen de synodebesluiten in vrouwen in het ambt te bevestigen. Wat de problematiek is? Een andere wijze van Bijbellezen en een andere wijze van geloven. In de paneldiscussies werd er terecht aandacht voor gevraagd door enkele broeders. Maar in plaats van dat dit punt werd uitgediept, werd de focus verlegd naar het oude stokpaardje van gesloten kansels. En dat op een moment dat onze kerken meer dan ooit verdeeld en vastgelopen zijn. Alsof de oplossing daar ligt!

Vervreemdend

Wij hadden gehoopt dat er een programma was geweest dat voor minder vervreemding had gezorgd bij die kerken die blijven vasthouden aan de liturgische gewoonten die we vroeger allemaal hadden. Het was nota bene na vieren toen we voor het eerst –en meteen voor het laatst die dag– een psalm uit de oude berijming (1773) zongen. Daarvoor kwam het Liedboek voor de Kerken en de nieuwe berijming (1968) aan bod. Er werd voorgesteld om het Onze Vader hardop te bidden en later werd de uitnodiging gedaan om de Apostolische Geloofsbelijdenis hardop op te zeggen.

Niet minder vervreemdend was voor ons de vormgeving van het ”moment van inkeer”. Let op: wij willen op dit punt niemand veroordelen. We willen aannemen dat dit alles door sommige afgevaardigden als herkenbaar en samenbindend ervaren werd. We zijn ook voldoende op de hoogte van allerlei andere liturgische gewoonten en gebruiken. Maar het zijn gewoonten waarbij wij en diverse andere broeders zich niet thuis voelen en die voor ons zeer vervreemdend waren.

Wij hadden gehoopt dat er namens iedereen gecommuniceerd zou worden naar de pers. Aan ons als afgevaardigden werd gevraagd om ons terughoudend op te stellen, want de commissie zou reageren. Ongetwijfeld heeft ze haar best gedaan. Maar van ons gevoelen van teleurstelling en vervreemding –overigens wel aangegeven in de chat van die dag– sijpelde geen druppeltje door in de verwoording.

Kyrie eleison

Onze reactie komt niet voort uit onverschilligheid of kille kritiek. Wel uit diepe zorg. Juist daarom gaat ze ook gepaard met de woorden die (terecht) aangehaald werden bij de sluiting: „Kyrie eleison – Heere, ontferm U over de kerken!”

Ds. A.J.T. Ruis is predikant van de christelijke gereformeerde kerk te Katwijk aan Zee, ds. A.C. Uitslag is predikant van de christelijke gereformeerde kerk te Urk.