Ben en Karen stuiten keihard op de uitdagingen die de meest basale verdeling tussen ”wij” en ”zij” sinds de schepping met zich meebrengt: die tussen man en vrouw. Vooropgesteld: die uitdagingen zijn er natuurlijk altijd al geweest. Hoe je met de andere sekse omgaat, is al duizenden jaren een bron van onbegrip en wederzijds conflict.

Conservatiever

Maar vandaag is dat onderling onbegrip tussen man en vrouw wereldwijd flink aan het groeien. Dat is in elk geval de conclusie van een uitgebreide analyse van beschikbare data van allerlei verschillende landen – vooral in de westerse wereld. De Financial Times berichtte er onlangs over en de discussie hierover is waarschijnlijk voorlopig nog niet uitgewoed.

Wat is er aan de hand? Jonge mannen zijn in toenemende mate een stuk conservatiever dan jonge vrouwen. Het duidelijkste voorbeeld daarvan is te zien in Zuid-Korea. De ideologische kloof tussen jonge mannen en vrouwen is daar ongekend groot. Waar jonge vrouwen bijvoorbeeld op het gebied van gender veel progressiever zijn gaan denken, zijn jonge mannen niet van mening veranderd.

In andere landen is iets soortgelijks te zien. In het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld zijn alle groepen mensen, jong en oud, mannen en vrouwen, liberaler geworden op het gebied van ras en immigratie. Alle groepen, behalve jonge mannen.

Hetzelfde speelt in Duitsland. Duitse vrouwen zijn duidelijk progressiever geworden in hun houding tegenover immigranten, terwijl jonge Duitse mannen op dit vlak juist conservatiever zijn geworden – óók conservatiever dan oudere mannen.

Genderkloof

Dit zou allemaal nog tot daaraan toe zijn, ware het niet dat die groeiende kloof grote gevolgen kan hebben. In Zuid-Korea bijvoorbeeld zijn er nu veel minder jonge stellen die ervoor kiezen om te trouwen. Ook het geboortecijfer is gekelderd; het hoort nu bij de laagste in de wereld. Als dat het toekomstbeeld is voor de wereld, ziet het er somber uit.

Nu is het niet gezegd dat alle landen een soort Zuid-Korea gaan worden. Dit land heeft een specifieke cultuur die de genderkloof mogelijk heeft gemaakt. Dr. Heejung Chung, een Britse onderzoekster op het gebied van gendergelijkheid die zelf uit Zuid-Korea afkomstig is, wijst er op X op dat haar vaderland een van de meest conservatieve landen ter wereld is. Zo vindt een kwart van de bevolking dat het voor de democratie niet nodig is dat vrouwen dezelfde rechten hebben als mannen. Koreaanse mannen doen over het algemeen weinig in het huishouden en vrouwen werken er weinig buitenshuis.

Ook voor andere landen zijn er ongetwijfeld verklaringen te geven die recht doen aan de specifieke cultuur van het betreffende land. Maar toch. Dat we met een groeiend probleem opgezadeld zitten, dat is duidelijk.

Giftige mannelijkheid

Waarom gebeurt dit nu? Hoe komt het dat jonge mannen zo massaal conservatiever worden, waardoor de kloof tussen de geslachten enorm groeit? John Burn-Murdoch, die namens de Financial Times onderzoek deed naar het verschijnsel, komt met twee mogelijke verklaringen. De ene is de theorie van negatieve polarisatie. Die komt erop neer dat jonge mannen het zat zijn om steeds maar weer aangevallen te worden op hun veronderstelde „giftige mannelijkheid” en hun veronderstelde seksuele wangedrag. Ze zijn klaar met alles wat ruikt naar „woke” en nemen van de weeromstuit een positie in die radicaal tegenovergesteld is. Ben heeft het helemaal gehad met Karens moderne opvattingen en gooit de kont tegen de krib. Hij wordt nog conservatiever dan hij al was.

Een tweede, aanvullende theorie is dat jonge mannen en jonge vrouwen hun visies vooral online delen, in bubbels die vrijwel alleen uit gelijkgestemde mensen van het eigen geslacht bestaan. Er is daardoor onvoldoende kruisbestuiving tussen de geslachten, en al helemaal geen weerwoord. Burn-Murdoch noemt dit de „algoritmisch ommuurde tuinen van TikTok”. Wie eenmaal in de bubbel zit, komt er niet zo makkelijk meer uit.

Ben en Karen spreken weinig meer met elkaar over hun verschillen; ze begrijpen elkaar toch niet. Ben kan beter overweg met zijn vrienden van de sportclub en Karen spreekt meerdere keren per week af met haar vriendinnen, die precies zo denken als zij.

Hardnekkig

Het zou kunnen dat het weer overwaait allemaal. Maar de huidige trend, gevoed door sociale media die er vroeger niet waren, lijkt hardnekkig te zijn. Bovendien, ‘vroeger’ was een oplossing vaak niet in beeld omdat mannen het probleem niet eens zagen. Vrouwen dachten toen wellicht ook liberaler dan hun man, maar ze hadden toch geen stem als het erop aankwam. Die tijd is voorbij – tot opluchting van veel vrouwen, maar ook van mannen die hun vrouw helemaal niet willen kooien.

Maar daarmee zijn de problemen niet voorbij. Meer vrouwelijke zelfstandigheid betekent ook dat de verschillen duidelijker naar voren komen. Dus als iemand Ben en Karen kan helpen om een brug tussen hen te bouwen, moet hij het vooral doen.

Journalist Jacob Hoekman speurt in de geschiedenis naar antwoorden op weerbarstige vragen bij het nieuws