Een doorsnee actrice is de Vlaamse Cathérine Kools (42) niet. Ze combineert haar baan in de filmwereld met andere creatieve activiteiten, zoals zingen en het pimpen van panden. Eerder was ze kok bij een Arabische prinses.

Intussen mag ze zich ook auteur noemen, dankzij haar debuut ”Absolute Aanrader Alcohovrij”. Wat alcohol kan aanrichten, wist ze al jong. Haar moeder, druk in de zakenwereld en ongelukkig in haar huwelijk, greep vaak naar de fles als oplossing voor problemen. Het huwelijk liep op de klippen, het drinken ging door en bezorgde haar na verloop van tijd het syndroom van Korsakov, een ernstige vorm van hersenbeschadiging.

Normaal

Na het overlijden van vader Kools ontfermden de oudste dochters zich over hun twaalfjarige broertje en de toen tienjarige Cathérine. „Zes jaar lang woonden we samen met ons vieren. Mijn moeder was niet bekwaam om voor ons te zorgen en woonde elders.”

Ze was vijftien jaar toen ze zelf haar eerste glas wijn dronk. „Niet onder druk, eerder als een vanzelfsprekendheid. Al mijn vrienden hadden weleens gedronken of begonnen ermee. Ik verbond dat niet aan het drinkgedrag van mama, want dat was dagelijks en vaak de hele dag door. Ik dronk zoals het in onze maatschappij normaal wordt gevonden. Het hoorde bij de volwassenheid. Pas veel later ging ik beseffen dat ook af en toe drinken al een verslaving kan creëren.”

Vier jaar geleden stelde ze vast dat ze bij feestjes of ontmoetingen met vrienden geregeld meer dronk dan ze zich had voorgenomen. „Na twee, drie glazen wist ik vaak geen maat meer te houden. Als je lichaam gewend raakt aan alcohol, moet je steeds meer drinken om het plezierige gevoel te bereiken. Dat is een sluipend proces. Voor mij was het ook een manier om me sociaal aan te passen aan de soms moeilijke wereld rondom me.”

Stemmetje

De dag nadat ze alcohol had gedronken, werd ze steevast suf of met hoofdpijn wakker. „Ik ging daar rekening mee houden in mijn planning van activiteiten, eerst onbewust. Mijn omgeving had het niet in de gaten, maar het leverde wel een conflict met mezelf op. Ik ben een doener met veel ideeën; ook behoorlijk perfectionistisch. Dan is het frustrerend wanneer de dingen niet lopen zoals zou kunnen, omdat je moe of suf bent.”

In het voorjaar van 2020 besloot ze te stoppen met het drinken van alcohol, in ieder geval voor een bepaalde tijd. „Dat bleek helemaal niet zo gemakkelijk te zijn. Dan besef je te meer: alcohol is geen gewoon voedsel.” Meer dan eens kon ze de verleiding om een glas in te schenken niet weerstaan. „Dan klonk in mijn hoofd een stemmetje: één glaasje kan toch geen kwaad? Als ik eraan toegaf, was er daarna de teleurstelling.”

Oplapmiddel

Nadat haar dit een aantal keren was overkomen, stelde ze een duidelijk doel. Honderd dagen niet drinken. Toen ze dat met succes had bereikt, besloot ze een boek over haar proces van stoppen te schrijven, gecombineerd met achtergrondinformatie over alcohol. Als stok achter de deur. „Ik wist dat het schrijven ervan me minstens twee jaar zou kosten.”

De achtergrondinformatie, te vinden in deel 2 van haar boek, verzamelde ze niet alleen via het lezen van literatuur, maar ook door gesprekken met een apotheker, een sportarts, een alcoholcoach en de organisator van Tournée Minérale, een Belgische bewustmakingscampagne rond alcoholconsumptie.

„Vanuit verschillende invalshoeken zeiden ze allemaal hetzelfde. Van onwetend werd ik geleidelijk wetend. Daardoor veranderde mijn beeld over alcohol volledig. Zowel mentaal als lichamelijk is het een ongezond oplapmiddel, een gif, een harddrug.”

De sociale druk vanuit de omgeving om toch een glas mee te drinken was minimaal. „Mijn beslissing viel toevallig samen met de eerste lockdown door de covidpandemie. Toen de cafés en restaurants weer open mochten, was ik al maanden alcoholvrij. Niemand deed er moeilijk over dat ik niet meer dronk, waarschijnlijk ook omdat mijn besluit zo duidelijk was.”

Bewust verwisselde ze Antwerpen met z’n vele terrasjes voor de kustplaats Oostende. „Ik heb nu vooral dagelijks contact met de zee en bijbehorende meeuwen.”

Stress

Tijdens het schrijven van het boek leerde ze dat het nuttigen van alcohol vaak voortkomt uit het zoeken naar ontspanning bij situaties die stress geven. „De eenvoudigste oplossing is dan een glaasje inschenken. In plaats daarvan ben ik het gevoel gaan analyseren. Je moet niet de symptomen, maar de oorzaak van je innerlijke onrust opsporen en aanpakken.”

Om het soms terugkerende verlangen naar een glas wijn te weerstaan, ging ze op zoek naar alternatieven. „Die beschrijf ik in deel 3 van mijn boek, ”Tips en tricks”. Een wandeling, onder de douche gaan staan, muziek luisteren, een glas lekkere thee drinken, kasten opruimen… Vormen van oprechte ontspanning. Je vervangt het verlangen naar alcohol door het prikkelen van de zintuigen met iets anders.”

Dankzij dit soort trucjes nam de behoefte om te drinken geleidelijk af. „Ik voel de verleiding nog hooguit een paar keer per jaar. Dat verlangen weegt niet op tegen de enorme lijst aan voordelen die je krijgt als je alcoholvrij bent.”

Herkenbaar

Het vierde deel van haar boek gaf ze het opschrift ”Happy food: drankjes en hapjes”. „Ik wil mensen ideeën aan de hand doen voor vervangers van een glas wijn: gezonde drankjes en hapjes die net zo veel of meer voldoening geven. Voor de recepten maakte ik gebruik van de kookworkshops die ik vroeger gaf.”

Een maand na publicatie van haar debuut verscheen al een tweede druk. „Door de persoonlijke insteek is mijn boek voor mensen van alle leeftijden herkenbaar. Wekelijks krijg ik reacties van lezers die vertellen dat het hen inspireerde om zelf te stoppen.”

Belangrijk is voor de Vlaamse actrice dat de kennis over alcohol en de werking ervan dichter bij mensen wordt gebracht. „Dan volgt de rest vanzelf. De groep van verslaafden is groter dan we denken. Velen onder ons zijn afhankelijk van alcohol en kunnen niet meer zonder.”

Spiegel

Ze verwacht dat de visie op het genotmiddel de komende tijd geleidelijk zal kantelen, zoals dat ook met tabak gebeurde. „In de jaren 90 van de vorige eeuw konden mensen zich niet voorstellen dat roken in openbare gebouwen en restaurants verboden zou worden. Nu is het realiteit. Als je mij tien jaar geleden had gezegd dat ik een boek zou schrijven over alcoholvrij zijn, had ik het evenmin geloofd.”

Mensen die willen stoppen met drinken, adviseert ze niet te ver vooruit te kijken. „Stap voor stap kun je grote veranderingen teweegbrengen. Komend van een moeder die heel veel dronk en uit een wereld waarin het gebruik van alcohol normaal is, weet ik nu dat stoppen voor iedereen mogelijk is. Door eerlijk in de spiegel te kijken en jezelf de vraag te stellen hoe je zo oprecht mogelijk in het leven kunt staan. Zonder je te verdoven, zonder alcohol.”

N.a.v. Absolute Aanrader
Alcoholvrij, Cathérine Kools; uitg. Borgerhoff & Lamberigts; 248 blz.;
€ 22,99