RK-Kerk zet jezuïet Haight op zwarte lijst
De top van de Rooms-Katholieke Kerk heeft de Amerikaanse jezuïet en universitair docent Roger Haight om een theologisch boek veroordeeld. Ook verliest Haight zijn lesbevoegdheid in de katholieke theologie.
Dat blijkt uit de notificatie (Vaticaans jargon voor voorschrift) van de Congregatie voor de Geloofsleer, die deze week werd gepubliceerd in de krant L’Osservatore Romano.
Het boek ”Jesus Symbol of God”, dat Haight in 2000 publiceerde, bevat volgens de congregatie „ernstige doctrinale fouten wat betreft goddelijke en katholieke kerkdoctrine.” Uit de notificatie blijkt dat Haight beweringen doet die ingaan tegen de goddelijkheid van Jezus, de Drievuldigheid, de verlossing door Christus’ dood en Jezus’ opstanding.
Zo meent de Amerikaanse jezuïet dat Jezus een mens is die slechts symbool staat voor het goddelijk verlossingswerk. De schrijver stelt ook dat de Zoon van God en de Heilige Geest twee verschillende „tussenpersonen” zijn van God. Daarmee vindt de congregatie, die onder leiding staat van kardinaal Joseph Ratzinger, dat Haight de Drievuldigheid in twijfel brengt. De Amerikaan acht het bovendien niet essentieel voor het geloof dat Jezus na zijn dood aan zijn discipelen is verschenen. Haight gaat hierbij uit van de gedachte dat „er niet iets moet worden verondersteld dat in het verleden is gebeurd en dat tegenwoordig onmogelijk zou zijn.”
Haight doet in zijn werk, waarvan volgens het Amerikaanse weekblad National Catholic Reporter al 10.000 exemplaren zijn verkocht, een poging om het christendom te verenigen met de postmodernistische visie op de samenleving. Hij ontkent de centraliteit van de rol van Jezus, Die niet noodzakelijk zou zijn om gered te worden. „Het is onmogelijk in een postmoderne cultuur te denken dat een religie kan volhouden het centrum te zijn waarnaar alle andere moeten worden teruggebracht.” Wat betreft dogmatische waarden, schrijft Haight dat ze „in onze cultuur niet dezelfde betekenis hebben als toen ze werden vastgesteld.” Hij stelt voor om de klassieke concilies, waar veel van de huidige leerstellingen zijn vastgesteld, expliciet te herinterpreteren voor de huidige tijd.
De aanklacht tegen Haight lijkt veel op de laatste geruchtmakende zaak tussen Ratzinger en een rooms-katholieke theoloog. In 2001 werd een boek van de Belgische jezuïet Jacquis Dupuis veroordeeld wegens „belangrijke dubbelzinnigheden en moeilijkheden op belangrijke doctrinale punten.” Dupuis werd vooral verweten de uniciteit van Christus als verlosser in twijfel te brengen. Ook Haight wordt daarvan beschuldigd. Maar anders dan bij Dupuis, die werd bijgestaan door de Nederlander Peter-Hans Kolvenbach, superieur van de jezuïeten, mist Haight steun uit zijn orde. Haights werk wijkt dan ook veel meer af van de kerkdoctrine.
Ratzingers departement, die het pauselijk leergezag bewaakt, stelt zich sinds ongeveer vijftien jaar hard op richting theologen die de uniciteit van de rol van Jezus en de Rooms-Katholieke Kerk in twijfel trekken. Een theoloog kan vergeving ontvangen als hij akkoord gaat met wijzigingen of toevoegingen die de congregatie voorstelt.