De verkoop van vuurwerk draait weer op volle toeren. Donderdag, vrijdag en zaterdag mogen vuurwerkwinkels hun waar aan de man brengen. Omdat oudjaarsdag dit jaar op zondag valt, is verkoop op die dag wettelijk niet toegestaan.
Dat het afsteken van vuurwerk een twijfelachtige bezigheid is, hoeft amper betoog. Momenten van stilte, reflectie en bezinning passen immers veel beter bij de jaarwisseling dan heftig lawaai en koude drukte. Vuurwerk afsteken is daarnaast erg milieuvervuilend en ook nog eens zeer onveilig. Oogarts Tjeerd de Faber sprak op Nieuwjaarsdag van dit jaar over de oudjaarsnacht als een „ouderwetse horrornacht”. Wie goed tot zich laat doordringen dat er jaarlijks doden of zwaargewonden vallen door vuurwerk, begrijpt niet dat die offers gebracht worden op het altaar van een paar uur plezier en vermaak. Daarnaast: hoe verantwoord is het om gemiddeld per Nederlandse burger jaarlijks 6 euro –ruim 100 miljoen euro in totaal– aan vuurwerk te besteden, terwijl dat bedrag elders op de wereld het verschil is tussen leven en dood? Dat menig ouder zijn kind probeert te weerhouden van het kopen en afsteken van vuurwerk, is dan ook begrijpelijk, pedagogisch wijs en nastrevenswaardig.
Steeds meer gemeenten verstaan hun morele verantwoordelijkheid. Dit jaar geldt in zestien gemeenten een vuurwerkverbod. Dat zijn er vier meer dan vorig jaar: Arnhem, Eindhoven, Tilburg en Amersfoort. Volgend jaar scharen ook de gemeenten Zwolle, Zutphen en Ede zich in de rij. Daarmee neemt de animo voor een lokaal vuurwerkverbod toe. Die ontwikkeling is toe te juichen.
Er was na de vorige jaarwisseling kritiek op de gemeenten met een verbod, omdat er niet of zeer beperkt gehandhaafd werd. Wat is het nut van een regel als er bij overtreding geen boete wordt uitgedeeld, zo is dan de redenering. En dat is deels terecht, want een overheidsnorm moet geen lege huls worden, doordat het gezag zelf niet overgaat tot handhaving. Anderzijds, een vuurwerkverbod heeft ook zin zonder dat boa’s met boetes strooien. De waarde van een norm is immers niet afhankelijk van de mate van handhaving, maar heeft in zichzelf morele betekenis. „Ik hoop dat dit verbod het gesprek aan de keukentafels gaat aanjagen”, zei de Amersfoortse burgemeester Lucas Bolsius afgelopen oktober in een interview met het Algemeen Dagblad. „We zijn met elkaar de maatschappelijke discussie aan het voeren. (…) Ik zie ook dat het draagvlak afneemt. Zoveel leed, zoveel schade.” Juist dat afnemende draagvlak kan elk duwtje in de rug gebruiken, ook in de vorm van een lokaal vuurwerkverbod dat niet optimaal gehandhaafd kan worden.
Het ideaal van een landelijk vuurwerkverbod is na de laatste Tweede Kamerverkiezingen helaas verder uit beeld geraakt. De partijen die nu aan de onderhandelingstafel zitten (PVV, VVD, NSC en BBB) zijn tegen. Des te meer reden voor gemeenten om het voorbeeld van de zestien lokale vuurwerkverboden te volgen.