Een topontmoeting tussen de Europese Unie en China in Peking over onder meer de handelsbalans en de oorlog in Oekraïne is donderdag in een ijzige sfeer geëindigd. Na afloop ontbrak een gemeenschappelijke verklaring.
Namens de EU waren de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de voorzitter van de Europese regeringsleiders Charles Michel naar Peking gereisd om de Chinese president Xi Jinping en premier Li Qiang te spreken. „We hadden een open discussie”, zei Von der Leyen na afloop. Maar de afsluitende persconferentie was niet, zoals gebruikelijk na internationale topontmoetingen, samen met de Chinese leiders.
Von der Leyen herhaalde wat ze vooraf had aangekondigd, namelijk dat het voor de EU onacceptabel is dat China veel meer goederen naar de Europa verscheept dan andersom. Volgens de EU heeft China vorig jaar bijna 400 miljard euro meer aan goederen in de EU verhandeld dan omgekeerd. De EU-leiders zeiden blij te zijn dat ze de kans hebben gekregen die scheve handelsbalans met „feiten en cijfers” te onderbouwen. „President Xi heeft zijn visie op de economie gegeven”, klonk het droogjes. De zaak wordt nu in diplomatieke gesprekken verder uitgewerkt.
Ook het punt van de toegang tot grondstoffen als grafiet en lithium is besproken. De EU is voor deze grondstoffen bijna geheel afhankelijk van importen uit China nu dat land wereldwijd zo goed als het monopolie daarop heeft. „Europa wil niet van China afkoppelen, zoals met Rusland”, zei Von der Leyen, „maar wel het risico verminderen” door handelsrelaties meer te spreiden.
Een van de problemen op de achtergrond is twijfel over welke positie China inneemt in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Voor Von der Leyen is die Chinese positie allesbepalend omdat de EU de Russische inval in Oekraïne beschouwt „als een existentiële bedreiging”. Hoewel het erop lijkt dat China niet rechtstreeks wapens naar Rusland exporteert, is er wel een toename van de export van zogeheten dualuseproducten. Dergelijke producten als batterijen of chemicaliën kunnen zowel voor bijvoorbeeld medische doelen als militairen doelen worden gebruikt.
De topontmoeting leek aanvankelijk voor twee dagen gepland, maar dat ontkende Von der Leyen. „We hadden twee dagen gereserveerd”, maar dat was om te kijken wat er het beste uitkwam. Ook dat is heel ongebruikelijk op dit niveau. Volgens diplomaten is het grootste belang van de topontmoeting dat het gesprek tussen de EU en China op gang blijft.
