Het huis delen met een kind vol idealen
Meer nog dan eerdere generaties zijn de huidige jongeren getuige van grote vraagstukken rond klimaat en duurzaamheid. De een raakt ervan in de put. De ander wil de barricades op. Hoe ga je daar als ouders mee om?
Zelf kalkte ik in mijn middelbareschooltijd op al mijn schriften ”Earth is flat, pigs can fly and nuclear power is safe”, destijds een populaire leus van Greenpeace. De aarde is plat, varkens kunnen vliegen en kernenergie is veilig. Met andere woorden: slaap maar verder.
De problemen in de wereld lieten mij en mijn klasgenoten niet koud, maar tegelijkertijd aten we er geen frikandel minder om en actievoeren kwam al helemaal niet in ons woordenboek voor. Tijden veranderen. Klimaatvraagstukken zijn alleen maar groter geworden en veel jongeren –als ze ergens voor gaan doen ze dat helemaal– zijn oprecht bezorgd. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor mensen die nu al de gevolgen van een overbelaste aarde aan den lijve ondervinden.
Dat kan zomaar betekenen dat je kind op een onverwacht moment meedeelt dat het zelf ook de A12 op wil, of besluit geen vlees meer te eten. De podcastserie ”Echte oogappels”, gelinkt aan het opvoedprogramma ”Oogappels” van BNNVARA, besteedde er afgelopen maand aandacht aan.
In deze 44e aflevering, met als titel ”Activisme”, neemt geneeskundestudent en actievoerder Amber Daal de luisteraar mee in de zoektocht naar een uitlaatklep voor haar bezorgdheid. In haar geval resulteerde dat in actievoeren op de A12, wat ze omschrijft als eng, maar noodzakelijk.
De podcast is vooral informatief van karakter. Het kan ouders een stuk verder helpen als ze horen hoe het er in de praktijk aan toegaat. Daal legt vanuit haar eigen ervaring in duidelijke bewoordingen uit hoe de veiligheid in het geding kan komen in geval van tegenprotestacties en politieoptreden.
Daals ouders hebben haar altijd gesteund, geeft ze aan, maar waren tegelijkertijd ook bezorgd. Jammer genoeg komen ze niet zelf aan het woord, iets wat in een opvoedpodcast best een gemis is. In vorige afleveringen zijn het over het algemeen wel de opvoeders die hun ervaringen delen. Ook vanuit de andere deelnemers aan het gesprek klinkt naast zorg vooral begrip. Jongeren geven al actievoerend hun klimaatangst een plek, ervaren veel saamhorigheid en zijn er oprecht van overtuigd dat hun stemmeloze protest mensen wakker schudt. Het feit dat ouders het gevoel kunnen hebben dat ze hun kind tegen moeten houden en hoe ze dat eventueel kunnen doen, komt niet aan bod.
Datzelfde begrip klinkt door in de stukjes die gaan over de beslissing van hun kind om vegetariër te worden. Ook daarin wordt er tussen de regels door van uitgegaan dat hierin meebewegen met de jongere de enige optie is. Natuurlijk is het logisch dat kinderen als prins of prinses behandeld willen worden, maar ze moeten ook weer niet de rol van de koning op zich nemen. Dat de volwassene uiteindelijk de touwtjes in handen houdt, lijkt me wel zo gezond.
Eventueel praktische problemen en vragen over de gezondheid komen in de podcast niet aan bod. Wel wordt erkend dat het nogal wat van een gezin vraagt als iemand besluit vegetarisch of zelfs veganistisch te gaan eten. Praktische tips als een paar vleesloze dagen of keuzemenu’s inlassen (bijvoorbeeld de keuze tussen een hamburger of een eitje op je bord), ontbreken dan weer.
Het kan lastig en vermoeiend zijn voor ouders om met een kind met idealen het huis te delen. Tegelijk is de confrontatie ook een spiegel. Zeker als andere gezinsleden elke kans om kipnuggets te scoren of er op een stinkende scooter vandoor te gaan met beide handen aangrijpen.
In ”Echte oogappels”, die sinds begin 2020 in de lucht is, pakt presentatrice Margreet Reijntjes elke week een niet-alledaags onderwerp bij de kop. Een aflevering over activisme, geweld of vluchtelingenproblematiek kan ver van het bed lijken, maar voor je het weet kun je er als opvoeder mee te maken krijgen. In dat geval biedt de serie nuttige achtergrondinformatie en ervaringsverhalen. Mensen die vanuit hun geloofsovertuiging naar een antwoord zoeken, komen ook aan bod. Al moet je ze wel met een lampje zoeken.