We danken voor de zegen op gewas en arbeid. Voor Gods zorg over ons leven en dan ook voor de materiële kant ervan. Dankdag is dus ook een dag waarop expliciet het verband gelegd wordt tussen geloof en economie. Dat is helemaal terecht want velen zijn geneigd om geloof en economie, het geestelijke en het dagelijkse, te veel van elkaar te scheiden.

Dankdag plaatst het economisch leven in de juiste context. Zegen in het materiële, voorspoed in het zakelijke, de betekenis van arbeid en rust, het belang van zorg, de uitoefening van je beroep; ze hebben voor een christen allemaal een relatie met God. Dat gaat ver.

Er staat in de Bijbel dat je een dorsende os niet mag muilbanden en de akker ook rust moet geven. Gods zorg en aandacht strekken zich dus ook uit tot de dieren en het gebruik van het land. En toen er een man bij Jezus kwam om Hem om hulp te vragen bij economisch onrecht over de erfenis, zei Jezus tegen hem dat hij zijn zorg in de context van de relatie met God moest zien (Lukas 12: 22-31).

Heel duidelijk blijkt dit ook als het gaat over het ontvangen van materiële voorspoed en zegen. Het is God die in Zijn trouw en voorzienigheid voorziet. Psalm 65:10-14 drukt dit heel treffend uit: „U zag om naar het land en gaf het overvloed, U maakt het zeer rijk. (…) Ja, zó geeft U het: U doordrenkt zijn omgeploegde aarde, doet water in zijn voren dalen, U doorweekt het met regendruppels, U zegent zijn gewas. U kroont het jaar van Uw goedheid, Uw voetstappen druipen van overvloed.” Denk ook aan de oproep uit Spreuken 3:9-10: „Vereer de Heere met je bezit, met de eerstelingen van heel je opbrengst, dan zullen je schuren gevuld worden met overvloed en je perskuipen overlopen van nieuwe wijn.”

Voedselonzekerheid

De mondiale voedselvoorziening is heel afhankelijk van wat het land jaarlijks opbrengt en van de ontwikkeling daarin. Er is wereldwijd maar beperkt extra land beschikbaar, zeker als de ruimte voor de natuur moet worden behouden. Het is vooral de groei van de productie per hectare en per dier (economen noemen dat de productiviteitsontwikkeling) die cruciaal is. En die is afhankelijk van het weer, voldoende regen en zonuren in het groeiseizoen.

Dit jaar is een jaar waarin door menselijk toedoen (oorlog in Oe-
kraïne) de wereldvoedselvoorziening onder druk staat. Ook weersextremen speelden weer een negatieve rol. Het beschikbare voedsel steeg daardoor ook in prijs. Juist arme mensen worden daardoor getroffen omdat ze het geld missen om voldoende voedsel te kunnen kopen.

Begin augustus was er in 48 landen sprake van een voedselcrisis, waarbij bijna 238 ­miljoen mensen werden geconfronteerd met acute voedselonzekerheid. In de getroffen landen kwam circa een op de vijf personen van de bevolking in de problemen. Naast elke persoon die te weinig heeft, zijn er dus ook personen die genoeg of meer dan genoeg hebben. Zou, als je mag delen in de overvloedige zorg van God, dit ook niet vragen om écht een naaste te zijn, te delen en voor elkaar te zorgen?

In Nederland zijn er ook zorgen (de armoede neemt volgens het CPB significant toe) en dat vraagt om eerlijker beleid. De prijzen stijgen ook hier (de inflatie komt dit jaar op circa 4,5 procent uit) en de economische groei stagneert (verwachte groei is 0,2 procent). Tegelijk is de werkloosheid laag (circa 3,5 procent). De meesten kunnen ruim over al het nodige beschikken; hooguit is er wat minder ruimte voor luxe.

Eenmalig fooitje

Dankdag nodigt trouwens ook uit om na te denken over hoe Gods gaven worden gebruikt. Want kun je danken voor iets wat je niet eerlijk hebt gekregen? Is het geloofwaardig om een danklied te zingen als overconsumptie mensen soms bijna letterlijk ziek maakt (obesitas). Of als ”Lazarus bij de poort” niet wordt gezien, of met een eenmalig fooitje in de collectezak wordt afgescheept?

Danken en dankbaarheid zijn belangrijk. Door te danken erken je de Gever en Schepper. Door te danken belijd je tegelijkertijd ook je afhankelijkheid van en vertrouwen op de Heere. Als God je vandaag alleen zou geven waar je Hem gisteren voor hebt gedankt, wat zou je dan ontvangen? Waarschijnlijk zouden we heel veel van de zegeningen die we nu dagelijks krijgen dan niet ontvangen. Dat onderstreept aan de ene kant Gods goede en royale zorg, maar aan de andere kant ook hoe belangrijk het is om Hem bewust en meer te danken. En dat niet alleen op dankdag.

De auteur is Senior Economist landbouw en voedsel bij Wageningen Economic Research en docent bij Wageningen Universiteit.