Zijn werkkamer bevindt zich op de eerste verdieping in een vleugel van het bisschoppelijk paleis, waar monseigneur Gerard Johannes Nicolaas de Korte zetelt, net boven het officialaat –de kerkelijke rechtbank– van het bisdom ’s-Hertogenbosch. Aan de muur hangen kleurige printjes van voorpagina’s van het Katholiek Nieuwsblad. ”De kerk moet nederiger zijn, maar niet minder trouw aan het Evangelie”, kopt er een.

Achter het bureau, onder de klok, hangt een poster van paus Franciscus. De kerkleider steekt bemoedigend zijn duim op, alsof hij bij voorbaat zijn goedkeuring geeft aan alles wat de vijf redacteuren op de burelen van het weekblad schrijven.

Waarom moest er in 1983 een Katholiek Nieuwsblad komen?

De Wit: „In de tijd van de verzuiling waren er best veel katholieke dag- en weekbladen. Maar dat veranderde razendsnel, met name in de jaren zestig en zeventig. De Volkskrant schudde haar katholieke veren allemaal af.

In die tijd bestond er onder sommige katholieken grote onvrede over het ontbreken van een eigen geluid. Wat protestanten wel voor elkaar kregen –de oprichting van het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad–, lukte de katholieken niet. Tot het begin van de jaren tachtig. Het was de ambitie van de oprichters van de krant om een dagblad te worden. Daarom heten we Katholiek Nieuwsblad, al verschijnen we maar eens per week.”

In de hoogtijdagen –eind jaren tachtig, begin jaren negentig– lezen zo’n 20.000 mensen het Katholiek Nieuwsblad. Dat verschijnt twee keer per week, op dinsdag en vrijdag. „Dat was onhoudbaar”, zegt De Wit. „De oprichters droomden van 100.000 lezers, plus een extra weekendeditie, maar dat bleek toch wat te optimistisch ingeschat.”

De Rooms-Katholieke Kerk in Nederland is in die tijd danig in beroering. „De trouw aan Rome was niet groot. Mensen uitten openlijk hun weerzin tegen het instituut, de paus en de bisschoppen. Vrijzinnig en orthodox stonden tegenover elkaar. Het Katholiek Nieuwsblad steunde nadrukkelijk de orthodoxe zijde en was trouw aan de kerk, de traditie en het leergezag. Maar het bleek een eenzame roepende in de woestijn.”

Het Katholiek Nieuwsblad ziet zich nog steeds als orthodox katholiek?

„Dat is een luxe die we ons niet meer kunnen permitteren. De polarisatie is in zekere zin weer terug in de kerk, al heeft die niet meer dezelfde lading als in de jaren tachtig. De meeste mensen die destijds heel vrijzinnig waren, zijn inmiddels uit de kerk vertrokken. Het idee is nu meer: er zijn nog zo weinig katholieken over, we moeten het met elkaar rooien, ondanks meningsverschillen die er over kerk en geloven bestaan. We zijn te klein om daar nog een heel groot punt van te maken.

Ik zie mezelf nog steeds als orthodox. En het Katholiek Nieuwsblad ook, in de zin dat het trouw aan de Katholieke Kerk wil zijn. Kritisch-loyaal, zeg ik weleens. We willen ons niet tegen de kerkgemeenschap afzetten, maar die sterker maken, opbouwen, ook ten dienste van de bredere samenleving. We zijn een krant voor het brede, orthodoxe midden.”

In de doelstellingen van het Katholiek Nieuwsblad staat nog altijd ”verspreiding van het Evangelie”. Hoe doen jullie dat?

„Het Katholiek Nieuwsblad is geen bekeringsapparaat, maar het maakt wel deel uit van de missie van de kerk. Dat wil zeggen: de opbouw van het Godsvolk, van de katholieke gemeenschap. En tegelijk hopen we dat we de bredere samenleving kunnen dienen. We zijn geen eilandje.

Verspreiding van het Evangelie betekent dat we de woorden en daden van Christus vertalen naar deze tijd. We geven daar vorm aan door bijvoorbeeld een paus, een bisschop of een priester aan het woord te laten. En door de tekenen van de tijd te verstaan in het licht van het Evangelie. Daar hopen we onze bescheiden bijdrage aan te leveren.

Onze eerste editie verscheen op 4 oktober, de feestdag van Sint Franciscus. Die zou hebben gezegd: „Verkondig het Evangelie, desnoods met woorden.” Het gaat niet alleen om verkondiging in de klassieke zin van het woord, maar ook om het leven. Om wat Christus ons geleerd heeft: de armen nabij zijn, de werken van barmhartigheid doen. Daarvan proberen we iets te laten zien in onze krant.”

Je loopt hier zo binnendoor naar de kamers van het bisschoppelijk paleis. Hoe onafhankelijk is het Katholiek Nieuwsblad?

„We worden door een onafhankelijke stichting uitgegeven. Maar als we een keer wat kritisch over een bisschop schrijven, dan wordt dat natuurlijk niet altijd gewaardeerd. Ik kan niet zeggen dat we op de vingers zijn getikt, maar toen we in coronatijd een aantal keer kritisch over de coronamaatregelen van de bisdommen schreven, spraken die er ons wel op aan. Ik heb toen uitgelegd dat we niet tegen de bisschoppen zijn, maar dat het onze taak is om af en toe een kritische vraag te stellen. En gelukkig is die ruimte er. We hebben een uitstekende verstandhouding, ook met het bisdom hier. De tijd dat er een kerkelijke censor meelas om te kijken of alles wat je schreef wel katholiek genoeg was, is voorbij.”

Het Katholiek Nieuwsblad duikelt dit jaar onder de 4000 abonnees. Hoe gaat u het tij keren?

„We zien eigenlijk al jaren een neergaande lijn. Het vinden van abonnees voor een papieren weekeditie blijft ontzettend ingewikkeld. Maar, we groeien online en proberen jongere doelgroepen te bereiken. Vanaf onze jubileumdag, woensdag, is er een betaalpoort op onze website. We hopen met goede berichtgeving over alles wat er in de Katholieke Kerk wereldwijd, landelijk en plaatselijk speelt, mensen te blijven trekken. En daarnaast ook opinie, duiding, inspiratie en verdieping te bieden.

Het is financieel al heel vaak kantje boord geweest. En nog steeds zijn er grote zorgen; ik kan geen mooi weer spelen. Als het Katholiek Nieuwsblad een bedrijf zou zijn, dan was het al tien keer failliet verklaard. Economisch rendabel zal onze krant nooit worden, maar steeds gebeuren er wondertjes, zodat we tóch weer verder kunnen. We vieren nu ons 40-jarig bestaan; veel mensen zouden ons dat niet gegeven hebben.”