„Soms word ik ’s morgens wakker en dan lig ik al te wachten op de opvoedende lessen van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken”, sputterde de Israëlische ambassadeur bij de Verenigde Naties, Gilad Erdan, deze week in een gesprek met de Israëlische legerradio. De diplomaat beklaagde zich over de „overdreven Amerikaanse kritiek” op de Joodse staat.

Die kritiek was de reden dat een ontmoeting tussen Netanyahu en Biden zo lang op zich liet wachten. Het is gebruikelijk dat de nieuwe Israëlische premier –Netanyahu trad in december aan– vrij snel zijn opwachting in Washington maakt. Dat gebeurde echter niet, want Biden uitte het afgelopen halfjaar hoogstpersoonlijk en publiekelijk zijn zorgen over de koers van de rechts-religieuze regering in Jeruzalem. Vooral de omstreden juridische hervormingen zijn het staatshoofd een doorn in het oog.

Het gesprek tussen beide leiders had woensdag dan ook plaats in de marge van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York. Een belangrijk signaal dat Biden op dit moment reden heeft om van een officiële ontvangst af te zien. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, die deze week wél in het Witte Huis welkom was.

Zoals gebruikelijk benadrukte zowel Biden als Netanyahu de innige banden tussen de VS en Israël. Ook deelden ze de zorgen over de nucleaire ambities van Iran. Tot zover de veilige gespreksonderwerpen, waarover weinig misverstand bestond.

Biden greep de gelegenheid echter opnieuw aan om de Israëlische premier op het hart te drukken de democratische waarden in eigen land niet op het spel te zetten. De juridische hervormingen moeten niet zonder brede politieke en maatschappelijke consensus worden doorgezet. Die boodschap kan Netanyahu mee naar huis nemen, waar de protesten tegen zijn regering weer toenemen, zeker als de Knesset volgende maand van reces terugkeert.

Maar het meest heikele punt is een mogelijk vredesverdrag tussen Israël en Saudi-Arabië. Israël zal daarvoor belangrijke concessies aan de Palestijnen moeten doen, wat gezien de huidige samenstelling van de regering niet realistisch is. De VS zien zo’n deal echter als wezenlijk onderdeel van een defensiepact dat ze zelf met het Saudische koninkrijk willen sluiten.

Netanyahu heeft dan ook het nodige huiswerk meegekregen. Met als lichtpuntje dat hij voor het eind van het jaar opnieuw bij de Amerikaanse president op de koffie mag. Dit keer in het Witte Huis. Daar kan hij echter wel een pittige overhoring tegemoetzien.