Groen & duurzaamheid

Natuur: Bestaat er wanorde in de ordelijke schepping?

De meteorologische lente begint over anderhalve week, naar de orde van de wisselende seizoenen. Orde is in de schepping volop aanwezig. Het voorspelbare verloop van een celdeling, kristalstructuren, de nauwkeurig geplande vogeltrek, de geordende draaiing van ons zonnestelsel: alles wijst op een uitgebalanceerd systeem van orde.

Zacharias Klaasse
18 February 2023 15:52Gewijzigd op 3 May 2024 13:42
beeld iStock
beeld iStock

Met de orde van de schepping is iets bijzonders aan de hand. De wereld lijkt voor mensen namelijk ook vol chaos te zijn. En dan gaat het niet over de troep die we er als mens na de zondeval zelf van gemaakt hebben, want dat heeft inderdaad niets met orde te maken. Daar zijn oorlogen en milieurampen helaas duidelijke bewijzen van. In de schepping zelf lijkt echter ook veel onregelmatigheid te zitten. Elk grassprietje is net weer anders, het weer is steeds anders en geen twee wolken zijn gelijk. Is de orde dan toch begrensd? Kunnen orde en wanorde tegelijk bestaan?

Het antwoord op die vraag is dat alles zó complex is dat wij de orde er niet meer in zien. Zoals een leek die de binnenkant van een versnellingsbak bekijkt, niet meer zal zien dan een verzameling bij elkaar geraapte tandwielen. Terwijl een technicus kan genieten van de perfecte orde in het complexe auto-onderdeel.

Het gezegde ”niets is zo veranderlijk als het weer” doet vermoeden dat het weersysteem geen orde kent, maar de meteoroloog Edward Lorenz ontdekte het tegenovergestelde. Toen hij een model van het weer in een computer programmeerde, ontdekte hij dat heel kleine verschillen in de huidige weersomstandigheden drastische veranderingen in de toekomst veroorzaakten. Meteorologen noemen dit ”het vlindereffect”. De naam was gebaseerd op het geloof dat een vlinder die in Azië met zijn vleugels klappert, het weer in New York een paar dagen of weken later kan beïnvloeden. Of dit echt zo is, is nooit bewezen, maar toen Lorenz zijn vergelijkingen maakte om deze verschillen te beschrijven, ontdekte hij een ongebruikelijk soort voorspelbare wanorde. Een ordelijke wanorde dus.

Later begonnen wetenschappers te beseffen hoe belangrijk chaos is. Ary Goldberger van de Harvard Medical School gelooft bijvoorbeeld dat chaos in de hartslag noodzakelijk is. De hartslag van een gezonde patiënt is namelijk chaotischer dan die van een zieke.

Deze onregelmatige orde is een proces in de schepping dat de schepping tegelijkertijd zo mooi maakt. Want, wat zou het saai zijn als het weer elke dag hetzelfde was of als een kind een exacte kopie van zijn moeder zou zijn. Door deze talloze variaties ontstaan steeds nieuwe omstandigheden die noodzakelijk zijn voor het leven op aarde, zoals de afwisseling van regen en zonneschijn.

Waarschijnlijk geven wij de term chaos onterecht aan dingen die ons verrassen en ons vermogen om te voorspellen hoe ze zich in de toekomst zullen gedragen te boven gaan. Deze ”complexificatie” of ”de wetenschap van verrassing” geeft duidelijk de kleinheid van ons verstand en de grootheid van de Schepper aan. Daarover gaat het op een boeiende manier in Job 38 en 39.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer