Jarenlang deed de protestantse Veenkerk in Amersfoort mee met de actie Kerkbalans van de Protestantse Kerk in Nederland. In de gemeente, die zichzelf op haar website omschrijft als „enthousiast, fris, eigentijds en innovatief”, werd door de bijna 800 leden niet genoeg geld opgehaald om de kosten te dekken. De kerk besloot een experiment aan te gaan, door in 2023 de inkomsten via abonnementen te verwerven. Voorzitter van de wijkraad Daniëlle Donath is een van de initiatiefnemers van het experiment.

Hoe is dit idee ontstaan?

„We zijn al langere tijd met de gemeenteleden in gesprek over een duurzame toekomst voor de Veenkerk. Eén aspect van zo’n duurzame toekomst is financieel gezond zijn. Op dit moment zijn we dat als kerk nog niet. Om kerk te kunnen blijven in deze tijd is vernieuwing nodig. Met elkaar hebben we erover nagedacht hoe we aan de inkomstenkant meer geld kunnen genereren. Het idee kwam om met een abonnement te gaan werken. Alles om ons heen gaat tegenwoordig via een abonnement. Het is belangrijk om daarbij aan te sluiten en de vorm is eenvoudig voor mensen.”

Hoe reageren gemeenteleden?

„We hebben een opiniepeiling gehouden waarin gemeenteleden hun voorkeur konden aangeven. Zo’n 75 procent van de respondenten staat open voor een abonnement. Ze zien dat de Veenkerk inkomsten nodig heeft om te kunnen blijven bestaan.

We hebben informatieavonden georganiseerd en iedere zondag zijn de bezoekers meegenomen in de stappen die gezet worden. In de kerk stond een loket waar mensen met hun vragen terecht konden. Daarnaast hebben we op de website veel informatie gegeven.

Volgens veel leden past deze stap bij de Veenkerk. Onze gemeente beschouwt zich als een eigentijdse kerk met een eigen identiteit. Een abonnement sluit goed aan bij onze manier van kerk-zijn.”

Hoe sluiten gemeenteleden een abonnement af?

„Leden krijgen een formulier waarop ze een bedrag kunnen invullen. Op het document staat een richtbedrag van 37,50 euro aangegeven. Dat is het bedrag dat we maandelijks per huishouden nodig hebben. Dat bedrag is geen eis; mensen mogen er onder of boven gaan zitten. Degene die iets meer betaalt, geeft eigenlijk ook voor het gemeentelid dat minder kan geven.

Het abonnement wordt voor onbepaalde tijd afgesloten. Gemeenteleden mogen zelf bepalen wanneer ze het stopzetten.

Zo’n 20 procent van de formulieren is inmiddels binnen. De bedragen die afgesloten zijn, zijn hoger dan die gegeven werden aan de actie Kerkbalans.”

Kan het zijn dat mensen juist minder dan voorheen gaan geven als ze het richtbedrag zien?

„Wij denken van niet. Door de informatie die we hebben gegeven, is er in de gemeente bewustwording ontstaan dat kerk-zijn meer is dan alleen een zondagse dienst bezoeken. Veel mensen reageren in de trant van: Ik heb me nooit gerealiseerd dat kerk-zijn zo veel geld kost. Als mensen dat beseffen, zijn ze vaak ook bereid om zich af te vragen wat de kerk hen waard is en zo het financiële tekort dat er is te verkleinen.”

Is het niet ongastvrij om met een abonnement te werken?

„Nee, zo zien wij dat niet. Wij willen heel duidelijk benadrukken dat iedereen welkom blijft, of je nu een abonnement afsluit of niet. De één draagt veel bij, de ander draagt minder of niets bij. Maar iedereen is welkom en telt mee. Dat blijft de boventoon voeren. Bij elke verandering heb je voor- en tegenstanders. We zijn dan ook blij dat we sinds de invoering van het abonnement ook nieuwe mensen hebben mogen verwelkomen.”