Daar kunnen we als christenen –zeker niet geheel ten onrechte– best kritisch over zijn. Want de boodschap van Kerst heeft inderdaad niets te maken met gezelligheid, met een goede maaltijd en een besneeuwde wereld. En wat is dat toch voor wonderlijke reflex dat we juist rond de kerstdagen ineens omzien naar mensen die het minder hebben getroffen dan wij? Waarom wordt er juist veel gegeven voor dak- en thuislozen in de donkere dagen voor Kerst? En hoezo vinden we de slogan dat met Kerst niemand alleen mag zijn zo aansprekend? Want waarom zouden mensen die paar dagen in het jaar niet eenzaam mogen zijn en de rest van het jaar wel?

Maar toch, het blijft me boeien en harde, veroordelende woorden willen maar niet over m’n lippen komen. Niet over de gezelligheid en niet over de aandacht voor mensen aan de rafelrand van de maatschappij. Zelfs de melodieën van kerstliederen, gespeeld op draaiorgels in de winkelstraten, boeien me. Want waar moeten al die onkerkelijken die daar lopen om ‘kerstinkopen’ te doen anders nog de melodie van een geestelijk lied horen, waardoor misschien de ooit geleerde woorden van dat lied weer bovenkomen?
Vroeger kenden we in m’n geboortedorp de traditie dat heel vroeg op de eerste kerstdag door een groep mensen gezongen werd bij de huizen van zieken en eenzamen. Ik krijg nu nog kippenvel als ik eraan denk hoe ik, terwijl het nog aardedonker was, gewekt werd door een lied als ”Stille nacht” of ”Ere zij God”.

Blijkbaar is een mens op dat tijdstip, zo tussen slapen en waken, veel ontvankelijker voor dit soort zaken dan wanneer hij overdag in een helverlichte school of kantoorruimte zit.

Nee, sfeer heeft niets met de boodschap van Kerst te maken. Maar het kan soms wel de bedding zijn waardoor die boodschap zeker mensen die afscheid genomen hebben van het geloof, makkelijker bereiken kan.

Daar is een spreekwoord voor. Iets met een kromme stok en een rechte slag.