Op het scherm in zijn kantoor prijken beelden van China. Van As komt graag in het Aziatische land, vertelt hij. In 2019 was hij er voor het laatst en bezocht hij Wuhan, kort voor de coronapandemie daar uitbrak. Nu is het maar de vraag of en wanneer hij het land weer in kan. „Oude tijden herleven, het land wordt steeds strenger. Bezoekers worden evengoed als de eigen bevolking gevolgd.” Het werk van de Hudson Taylor Stichting vindt doorgang, al is het meer op afstand.

Kunt u schetsen wat de bezigheden van de Hudson Taylor Stichting zijn?

„De stichting ondersteunt christenen in China. Dit doen we door middel van gebed, het geven van toerusting en het bieden van steun. In China zijn veel huisgemeenten ontstaan. Die moeten in het geheim samenkomen, omdat de overheid openbare bijeenkomsten verbiedt. Naast vertaling van Bijbelse lectuur en toerustingslessen voor met name voorgangers geven we ook hulp aan scholen door lesmateriaal beschikbaar te stellen.”

Van As kwam tot aan de coronaperiode geregeld in China en bezocht daar onder meer scholen. „Het onderwijssysteem in China is heel anders dan dat in Nederland. Grote klassen, met vijftig tot zestig leerlingen per groep. Formeel bestaan door de overheid erkende christelijke scholen niet in China. Toch bleek er nog veel mogelijk, zij het achter de schermen. Bijvoorbeeld via bijbehorende internaten, zondagsscholen en vertellingen. Als je dan ziet dat daar de Bijbel opengaat en jonge mensen het Woord van God horen, dan is dat een basis voor het latere leven. Daarvan neem je dingen mee, dat kan niet anders. Het onderwijs is zo belangrijk bij de godsdienstige vorming van kinderen en jongeren.”

Hoe heeft uw stichting de situatie voor huiskerken in de afgelopen 25 jaar zien veranderen?

„Het is een golfbeweging. Vijfentwintig jaar geleden lag het wrede regime van Mao Zedong nog vers in het geheugen. Iedere vorm van godsdienst was destijds verboden. Sindsdien is de groei van het christendom zeer sterk geweest. Precieze getallen zijn lastig in China. Maar de groei is zo sterk dat de autoriteiten zich ongerust maken. Men denkt dat er rond 1950 één miljoen christenen waren en momenteel zo’n honderd miljoen.

Sinds het uitbreken van Covid-19 eind 2019 is de situatie dramatisch verslechterd. Praktisch iedere inwoner van China wordt van stap tot stap gevolgd, vooral digitaal. Christenen die niet zijn aangesloten bij de staatskerk kunnen en durven nauwelijks meer samen te komen. Het zijn kleine groepjes, die daarom huisgemeenten worden genoemd. Vanwege de digitale surveillancemogelijkheden in China zijn onze contacten met de huisgemeenten beperkt. Je wilt geen risico zijn voor de christenen daar.”

De huidige president, Xi Jinping, heeft onlangs een derde termijn gekregen. Wat zijn met Xi aan het roer de perspectieven voor de kerk in China?

„De huidige president wil de regie strak in handen houden. Op zich is dat begrijpelijk, China is een groot land met meer dan een miljard mensen. De problemen in het land zijn enorm, op velerlei gebied. De Hudson Taylor Stichting is erg bezorgd dat oude tijden herleven, omdat de macht steeds meer bij een persoon komt te liggen. Het christendom is in de ogen van Chinezen een westerse godsdienst en iedere relatie met het Westen is verdacht. De perspectieven voor de Chinese kerk zijn naar menselijke maatstaven niet zo best. Maar de toenemende verdrukking en vervolging leidt juist tot verdieping en zelfs groei van de kerk. Veel Chinese voorgangers vertellen hoe God Zijn kerk bouwt en onderhoudt, dwars door onmogelijke wegen heen.”

China wil dat huisgemeenten zich aansluiten bij door de overheid erkende patriottische kerkgenootschappen. In hoeverre ervaren gemeenten uit het netwerk van Hudson Taylor deze druk?

„Huisgemeenten worden gevraagd zich aan te sluiten bij de zogenoemde Driezelfkerk in China. Deze kerk wordt volledig aangestuurd door de Communistische Partij. Leden van de huisgemeenten verzetten zich tegen deze aansluiting. Uit ons netwerk krijgen wij geregeld berichten van ondervragingen door de politie. Soms worden bijeenkomsten in gebouwen verboden, dan verplaatst zich de groep naar elders. De overheid gaat daarmee steeds indringender te werk.”

De Hudson Taylor Stichting rust Chinese christenen toe. Houden deze christenen ons een spiegel voor hoe om te gaan met vervolging?

„Dat laatste zeer zeker. Christus leerde Zijn discipelen: „Leer van Mij dat Ik zachtmoedig ben.” Wie levensgeschiedenissen over mensen uit de vervolgde kerk leest, krijgt altijd de vraag naar zich toe: „Wie ben ik tegenover de Heere? Zouden wij staande blijven?” Wij leven in grote welvaart en vrijheid, maar ons land drijft steeds verder af van Zijn Woord en getuigenis.”

De Chinese autoriteiten nemen steeds meer beperkende maatregelen voor het delen van religieus materiaal. Loopt de stichting daar ook tegenaan?

„Dat klopt. We moeten erg behoedzaam zijn. Een bij ons bekend drukkersechtpaar zucht in de gevangenis, alleen vanwege het drukken van niet door de overheid erkende boeken. Enkele jaren geleden zijn we meer digitaal gaan werken. Het verwondert ons hoeveel we nog kunnen delen. En het wordt ook gebruikt. Dat is bemoedigend.”

Hoe ondersteun je Chinese christenen als het verkrijgen van toegang tot het land steeds moeilijker wordt? Kan er een moment komen dat de Chinese kerk afgesloten is van steun uit het buitenland?

„Allereerst blijft gebed nodig. De Heere heeft ons ook steeds doen ervaren dat deuren geopend werden. Het bezoeken van de kerkleden en huisgemeenten in China is nagenoeg onmogelijk geworden. Gelukkig hebben we in de afgelopen jaren een groot netwerk weten op te bouwen, waardoor we toch nog ons werk kunnen doen. Vanwege het gevaar voor Chinese christenen kan ik hierover verder niets kwijt.”

Wat zijn de plannen van de Hudson Taylor Stichting voor de komende jaren in China, gegeven de moeilijke omstandigheden?

„We hopen nog veel toerustingsmateriaal te ontwikkelen en in China te verspreiden. Er zijn al bijna driehonderd video- en audiolessen gedeeld, daar blijkt echt vraag naar te zijn. Het toerustingswerk zal op verschillende manieren vanuit de regio worden voortgezet. Net noemde ik al de golfbewegingen die in vrijheden van de kerk zichtbaar zijn. We kunnen daarom nooit genoeg van God verwachten. Hij staat in voor Zijn eigen werk.”