Er zijn theologen –en velen gaan in hun spoor– voor wie de Bijbel in feite een verzameling is van verhalen van ons mensen over God. De Bijbel geeft dan een neerslag van onze geloofs- en levenservaringen. Daar kun je mooi over vertellen en dat kan mensen inspireren in allerlei omstandigheden van het leven. Menselijke ideeën en dito ervaringen komen dan centraal te staan. Dat kan heel aandoenlijk worden gebracht en worden gekoppeld aan onze medemenselijkheid en humane inzet voor anderen. In een wereld met zoveel visies en al of niet religieuze opvattingen kan dat oude kerstverhaal een mooie bijdrage leveren aan het gehele scala. Zo hebben de evangelisten vanuit hun creatieve geest vormgegeven aan wat hen ten diepste dreef. De weerslag daarvan vinden we in de vier evangeliën. Ze vormen een bron van inspiratie en scheppen zo ruimte voor een eigen verwerking in onze tijd.

Kerst is op die wijze verworden tot een intermenselijk gebeuren. Hoe inspirerend zo’n kerstfeest ook kan werken, het is gebaseerd op denken en handelen die ontspringen aan ons mens-zijn. Het kan fraai en meeslepend klinken, maar er is in feite sprake van een bepaalde kijk op Kerst. Ondertussen is Kerst verworden tot een idee, opgeborreld uit onze menselijke geest. Het wordt gebracht als hoogstaand, maar het is van lage komaf. Dat degradeert Kerst tot ons feest en het overstijgt onze beperkte menselijke visie niet.

De Bijbel laat een wezenlijk andere boodschap horen. De diepe verbindingslijnen tussen het Oude en het Nieuwe Testament tekenen ons de grondstructuur van belofte en vervulling. Dan worden we geestelijk meegenomen in Gods heilsplan vanaf de moederbelofte die klonk na de val van Adam en Eva in het paradijs. Dat plan van God ontvouwt zich via de roeping van Abraham en de verkiezing van het volk Israël tot de komst van de beloofde Messias. Zijn ontvangenis, geboorte, leven, verzoenend lijden en sterven en glorieuze opstanding zijn stuk voor stuk heilsfeiten. God schrijft Zijn geschiedenis van heil midden in de tijd in het vleesgeworden Woord. Dat verlossend handelen zweeft niet boven de werkelijkheid, maar is daadwerkelijk ingegaan in de realiteit van deze kosmos. Met gouden letters staat het geschreven in Johannes 3:16: „Alzo lief heeft God de wereld gehad...” Dat is de werkelijke bron van het kerstgebeuren. We hebben niet te doen met een menselijk idee, maar met het heilsfeit van Gods genadig ingrijpen. Hij maakt Zijn belofte heerlijk waar. Het ongedachte en onverwachte maakt Hij tot werkelijkheid. Daarvan getuigt en zingt het Nieuwe Testament in allerlei toonaarden.

Kerst begint nooit in ons mensenhart, maar ontspringt aan de Bron van Gods onbegrijpelijke zondaarsliefde. Wie dat, door Gods Geest geleid, gaat ontdekken, verliest eigen pretenties en verhalen. Hij of zij mag zich laten neerzinken op het Woord van God. Dat is de enige grond die mijn verloren bestaan kan en wil maken tot een leven van aanbiddende verwondering over onpeilbare verbonds-
trouw van Gods kant. Dan kun je die aloude geschiedenis niet meer onbewogen en afstandelijk lezen. Zo breken mijn hoogmoed en verzet stuk. Het heil dat God bereid heeft, schept ware vreugde en vrede. De radicale breuk van de val wordt geheeld door de Heiland der wereld. Dat raakt mijn hart. De verhoudingen tussen mensen krijgen weer het perspectief van liefde, overgave en trouw. Dat is goddelijk herstel. De nieuwe relatie tot de werken van Gods handen geeft gegronde hoop voor de grote toekomst die wacht. De kribbe, het kruis en de kroon van onze Heere en Heiland zijn geen menselijke ideeën, maar zijn tot de rand toe gevuld met Goddelijke openbaring van eeuwig heil. Dat maakt je blij als een kind, zodat je van harte zingt over de grote heilsdaden van God. Kerstfeest is eeuwenoud en toch altijd weer verrassend nieuw. Kerst is en blijft voluit Gods werk.

De auteur is emeritus hoogleraar Nieuwe Testament aan de TUA. Weerwoord gaat in op vragen die in deze tijd op christenen afkomen.