Dat blijkt uit een studie van de Stanford University in Californië die deze donderdag is gepubliceerd in vakblad Biological Psychiatry: Global Open Science. „Uit wereldwijd onderzoek was al bekend dat de pandemie de mentale gezondheid van jongeren negatief heeft beïnvloed. Maar we wisten niet of en wat dat fysiek doet met hun brein”, zegt prof. Ian Gotlib, hoogleraar psychologie en hoofdauteur van het artikel.

De onderzoekers vergeleken MRI-scans van 163 tieners die waren gemaakt voor en tijdens de pandemie. Op die manier ontdekten ze bij toeval dat de normale ontwikkeling van hun hersenen tijdens de coronalockdowns versnelde.

Zo’n snelle veroudering van de hersenen was tot nu toe alleen bekend van kinderen die uit een gebroken gezin komen of langdurig te maken hebben gehad met geweld of verwaarlozing. Deze kinderen kampen later in hun leven vaak ook met een slechtere mentale gezondheid.

Gedeelde ervaring

„Dit is een hele mooie studie”, reageert prof. dr. Eveline Crone, hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden en niet betrokken bij het onderzoek. „Deze studie laat zien dat een gedeelde ervaring zorgt voor een effect bij alle deelnemers. Dat maakt het interessant.”

Crone is wel voorzichtig met het interpreteren van de resultaten. „Die worden meteen gerelateerd aan stress. Maar er zijn ook andere veranderingen geweest tijdens de pandemie. Zo hebben jongeren meer tijd op sociale media doorgebracht. Ook niet onbelangrijk is dat ze meer rust hebben gehad. Vervolgonderzoek naar de onderliggende oorzaak van de veranderingen in het brein is daarom nodig.”

Dynamisch

Grote vraag is of de pandemie langdurige impact heeft op de hersenen van tieners. Volgens Crone wordt daar wereldwijd onderzoek naar gedaan, ook in haar onderzoeksgroep in Leiden. „We weten het nog niet, maar ik ben niet zo bang voor permanente gevolgen voor het tienerbrein. De hersenen zijn dynamisch en kunnen zich makkelijk aanpassen aan veranderende omstandigheden.”

De Leidse hersenwetenschapper maakt zich meer zorgen over wat jongeren hebben meegemaakt tijdens de coronacrisis. De pandemie heeft jongeren in drie fundamentele behoeftes geraakt, stelt ze. „Jongeren hebben behoefte om de wereld te ontdekken. Door de lockdowns ging dat niet. Daarnaast hebben jongeren behoefte aan diepe en intieme vriendschappen. Als derde willen ze graag impact hebben en respect krijgen. In al deze drie aspecten werden ze geremd.”