In de eerste hoofdstukken van Genesis staat verder ook een opdracht tot vruchtbaar zijn, zich vermenigvuldigen en de aarde vervullen. De opdracht om zich te vermenigvuldigen, krijgen Adam en Eva in de Hof van Eden (Genesis 1:28). Maar ook de dieren kregen de opdracht om vruchtbaar te zijn, zich te vermenigvuldigen en de aarde en de zee te vervullen. In Genesis 1:22 lijkt deze opdracht alleen gericht op de vogels en de vissen. De opdracht klinkt niet bij de schepping van vee, kruipende dieren en wilde dieren in vers 25. Dat roept de vraag op waarom dat zo is.

Wie echter verder leest in het boek Genesis, in de hoofdstukken die de periode na de zondeval en de zondvloed beschrijven, ziet dat ook voor het vee, de kruipende dieren en de wilde dieren deze opdracht geldt. Als de ark weer op het droge raakt, zegt God tegen Noach dat alle dieren zich weer overvloedig moeten kunnen vermenigvuldigen en talrijk moeten worden op de aarde (Genesis 8:17). Daarna herhaalt God deze opdracht (Genesis 9:1 en 7) voor Noach en zijn zonen. De opdracht tot vermenigvuldiging is dus gericht aan alle levende wezens. Het is een opdracht en tegelijkertijd een zegen.

Onlangs was het nieuws: we zijn nu met acht miljard mensen op deze aarde. Wat betreft de vervulling van de opdracht aan menselijke kant zit het wel goed, zou je dan kunnen denken. Het is snel gegaan in de laatste eeuwen. Rond 1800 waren er een miljard mensen. In 1927 waren dat er twee miljard. In 1987 vijf miljard. En nu acht miljard. De groei gaat steeds sneller. Toch verwachten de Verenigde Naties dat de groei zal afvlakken en niet boven de tien miljard zal uitkomen.

De geschiedenis van de groei van het aantal dieren en de stand van het aantal diersoorten vertelt een ander verhaal dan dat van de groei van het aantal mensen. Het staat er haaks op, zou je kunnen zeggen. Volgens een recent rapport van het Wereldnatuurfonds is in vergelijking met het jaar 1970 de omvang van populaties in het wild levende soorten met 69 procent afgenomen. En dan gaat het over al die soorten levende wezens die in Genesis worden genoemd. Behalve dan het vee. Ik vermoed dat die aantallen juist fors zijn toegenomen, niet het minst in de rijkere delen van de wereld.

Het ligt voor de hand dat er een verband is tussen de groei van het aantal mensen en de afname van het aantal in het wild levende dieren op aarde. De balans lijkt zoek. Of anders: de scheppingsorde is ontwricht. Kennelijk is het onmogelijk om tegelijkertijd gehoor te geven aan de opdracht voor de mens en de opdracht voor de dieren. Hoe keren we het tij als we niet willen spreken van overbevolking en geboortebeperking afwijzen?

Ik zou hier talloze rapporten kunnen noemen die wijzen op de relatie tussen het eten van vlees en de druk die dat veroorzaakt op de biodiversiteit. En breder nog: over onze levensstijl, die zoveel ruimte opeist ten koste van planten en dieren. De boodschap die daaruit voortvloeit, is voor een reformatorisch christen heel eenvoudig. Wie de scheppingsorde in volle omvang wil eren en de kinderzegen op waarde weet te schatten, zal ruimte zoeken voor het dierenleven. Dat kan door technologische innovaties die de landbouwproductie te verhogen. Het kan ook gemakkelijk door wat minder dieren te eten.

De auteur werkt op het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.