Morele bezinning is in onze tijd van levensbelang. Maar hoe moeten we denken over goed en kwaad? Wat is daarbij ons kompas? Eeuwenlang stempelde in Europa het spreken over de zeven hoofdzonden en de zeven hoofddeugden de morele bezinning. Het kan anno 2021 geen kwaad die zonden en deugden nog eens voor het voetlicht te halen. In interviews met een kenner én met jongeren, in beschouwingen, in columns, en door middel van een prikkelende quiz.
De zeven hoofdzonden en hoofddeugden confronteren je met jezelf. Ze bepalen je erbij dat het niet alleen belangrijk is wát je doet, maar ook hóé je het doet. Vandaar dat zelfkennis en zelfonderzoek altijd een belangrijk onderdeel van het christenleven zijn geweest. Je denkt misschien een flinke dosis zelfkennis te hebben? Vergis je niet: de spiegel kan confronterend zijn. Onderstaande vragen helpen je op weg.
Hoofdzonden en hoofddeugden zoals de rooms-katholieke traditie die kent, worden in de gereformeerde traditie niet zo benoemd.
Je kunt er zomaar ineens verlegen mee zijn: doe je het wel of doe je het niet? Ik bedoel: applaudisseren. Natuurlijk, op veel plaatsen en momenten is het heel gepast.
Moralisten zijn moeilijke mensen. Tenminste, voor iedereen die aan de verkeerde kant van hun geheven vingertje staat. Het is nu eenmaal lang niet altijd prettig als een ander zich waarschuwend en vermanend opstelt. Vooral jongeren zijn daar allergisch voor. „Ik vraag maar niks meer, want u weet toch altijd precies hoe het moet”, zegt een puber dan tegen zijn pa.
Hoewel reformatorische christenen de deugdethiek uiteindelijk niet omarmen, mag toch de vraag worden gesteld of wij niet veel van die deugdethiek kunnen leren.
Elk jaar weer volgt na de bloei van de bloesem de groei van de vruchten. Die zijn mooi, aantrekkelijk, lekker. Ze staan voor vruchtbaarheid, voor leven, voor voortbestaan na de dood. Ze staan voor zegen.
In een tijd waarin iedereen om het hardst schreeuwt dat de ander het fout doet, is morele bezinning van levensbelang. We hebben een innerlijk kompas nodig.
Een mens stelt zijn eigenbelang altijd boven dat van anderen. Dat is de overtuiging van de zes reformatorische scholieren die meedoen aan een panelgesprek over goed en kwaad.
De gereformeerde gezindte denkt meer in zonden dan in deugden. Nico van der Voet, docent ethiek en studentenpastor aan de Christelijke Hogeschool Ede, houdt die twee graag bij elkaar. In hun totaliteit.
Het is minstens twintig jaar geleden dat een collega me op de vingers tikte. „Wat zonde!”, zei ik. Hij: „Je bedoelt zeker: wat jammer?” Ik herinner me nóg waar we stonden, tijdens het korte leerzame gesprek dat volgde. „Als je beseft wat zonde is, zeg je dat niet zomaar.”