„Alles uit de kast voor
vier Nederlanders”

De bewindsman noemde de beschuldiging dat de vier van plan waren president Milosevic in een skibox mee naar huis te nemen „te bizar voor woorden.” Hij gaat ervan uit dat de uitspraken, gedaan voor een videocamera, onder druk tot stand zijn gekomen. „De vier zijn tijdens hun arrestatie door de grenspolitie zeer, zeer fors aangepakt”, aldus Van Aartsen na afloop van de ontmoeting met de familie.

De minister noemde het gedrag van de Joegoslavische grenspolitie volstrekt onacceptabel. Ook het feit dat het viertal drie weken volledig van de buitenwereld werd afgesloten en dat het eerste verhoor door de onderzoeksrechter plaatsvond zonder een advocaat, kan absoluut niet door de beugel, stelde Van Aartsen. „Joegoslavië heeft de pretentie een rechtsstaat te zijn, maar heeft zich met deze gang van zaken te kijk gezet.”

De bewindsman onderkent het gevaar dat Belgrado een spelletje probeert te spelen. „Maar wij zullen er alles aan doen om dat te voorkomen.” Om de politieke druk verder te kunnen opvoeren heeft Van Aartsen inmiddels een brief aan zijn Russische, collega Ivanov, geschreven. Eerder heeft de Russische ambassadeur in Belgrado erop gewezen dat de internationale rechtsnormen zijn geschonden.

Het ministerie verwacht momenteel meer effect van Russische druk dan van de kant van de Europese Unie. Het apparaat ligt vanwege de vakantie vrijwel plat en bovendien heeft de EU in Belgrado niet zo veel in de melk te brokkelen.

Afzonderlijk
Van Aartsen zei verder alles in het werk te stellen om de familieleden zo snel mogelijk aan een visum te helpen. „Zij leven onder een enorme spanning vanwege het ontbreken van ieder contact. Hun grootste wens is zo snel mogelijk naar Belgrado te reizen.” Het gesprek dat de familieleden hebben gehad met de Nederlandse zaakgelastigde Klompenhouwer was voor hen het eerste verslag uit de eerste hand over het welzijn van de vier.

Uit de informatie die het ministerie tot nu heeft binnengekregen, blijkt dat de vier afzonderlijk van elkaar worden vastgehouden. Volgens een diplomaat is dat op zich niet vreemd. Ook in Nederland worden verdachten in de beginfase apart gehouden om te voorkomen dat zij hun verhalen op elkaar afstemmen.

Zonder visum
Het ministerie van Buitenlandse Zaken roept Nederlanders op niet meer zonder een Joegoslavisch visum naar Montenegro te reizen. De recente arrestaties van buitenlanders door de Servische grenspolitie maakt duidelijk dat het reizen zonder visum bijzonder riskant is, aldus een diplomaat. Voor het binnenreizen van Montenegro is geen visum nodig, maar door de vage grensafbakening kan iemand gemakkelijk op Servisch grondgebied verzeild raken. Het ministerie vindt het niet nodig om mensen af te raden naar de federale republiek af te reizen. Mensen met een visum worden, voorzover het ministerie weet, niet lastiggevallen.

De vier Nederlanders die op 18 juli aan de grens tussen Montenegro en Servië werden gearresteerd, beschikten evenmin over een visum. Zij zouden volgens familieleden van plan zijn geweest via Montenegro naar Kosovo te reizen, maar zijn daarbij op Servisch grondgebied terechtgekomen.