Uit woensdag verschenen onderzoek van de rooms-katholieke organisatie Kerk in Nood blijkt dat in 75 procent van de 24 onderzochte landen –landen die al bekend stonden om de schendingen van het recht op godsdienstvrijheid– tussen oktober 2020 en september 2022 sprake was van meer onderdrukking of vervolging, een trend die al decennialang zichtbaar is.

Kerk in Nood maakte na twee jaar opnieuw de balans op met het rapport ”Vervolgd en vergeten?” Zo spraken ze de Nigeriaanse pastor die op pinksterzondag 2022 veertig van zijn gemeenteleden verloor bij een aanslag. Zijn gemeente is „kapot van verdriet”, zegt hij. Niemand schoot te hulp. De politie niet, omstanders niet. Tot op de dag van vandaag zijn de daders onbekend. Niet alleen Nigeria, het hele Afrikaanse continent huilt hete tranen vanwege oprukkend islamitisch extremisme. Boko Haram, Al-Shabaab en Islamitische Staat West Afrika Provincie (ISWAP) blazen dreiging en moord.

In het Midden-Oosten bedreigen crises en aanhoudende migratie het voortbestaan van drie van ’s werelds oudste christelijke gemeenschappen, namelijk die in Irak, Syrië en Pakistan. Paradoxaal genoeg zijn er tekenen dat de situatie voor christenen in delen van het Midden-Oosten slechter is dan tijdens de bezetting door Islamitische Staat. De exodus is het duidelijkst zichtbaar in Syrië, waar het aantal christenen daalde van 1,5 miljoen (10 procent van de bevolking) in 2011 tot zo’n 300.000 nu (minder dan 2 procent van de bevolking).

Onverdraagzaamheid

Het Observatorium voor Intolerantie en Discriminatie van Christenen in Europa (Oidac) tekende in 2021 in totaal 500 gevallen op van geweldpleging en andere misdrijven ingegeven door intolerantie ten opzichte van christenen. In Europa dus. De overgrote meerderheid (ongeveer 300) van deze gedocumenteerde ”hatecrimes” houdt verband met vandalisme, zoals het bekladden van een kerkgebouw of het beschadigen van eigendommen. Een van de leuzen: ”De enige kerk die licht geeft, is de kerk die brandt”.

In ongeveer tachtig gevallen ging het om diefstal van offergaven of religieuze voorwerpen, in zestig gevallen om brandstichting, al dan niet opzettelijk. Verder zijn er veertien gevallen bekend van fysiek geweld, belediging of bedreiging en was er sprake van vier moorden.

Frankrijk en Duitsland spannen de kroon als het gaat over incidenten als gevolg van antichristelijke sentimenten. Het rapport toont een foto van een wat oudere Fransman nadat hij in Parijs is aangevallen. Zijn kalende hoofd en geruite blouse zitten onder het bloed.

Door tags (handtekeningen of symbolen van graffitispuiters) en door het bestuderen van online berichten is het mogelijk om de achtergrond van de daders in beeld te brengen. Soms gaat het om satanisten, zegt het rapport, soms om islamitische groeperingen. Andere aanvallen komen van extreem-linkse groeperingen, feministen of LHBTI-activisten.

Het rapport spreekt van een „groeiende seculiere onverdraagzaamheid” in Europa. Waarnemer Oidac ontving „alarmerende aantallen” negatieve stereotyperingen, excuses voor geweld en beledigingen van christenen en christelijke denominaties, afkomstig van publieke figuren en „zelfs” politici en journalisten. Zo werd een zanger geestelijk gehandicapt genoemd omdat hij christen was. Journalisten beschreven het christendom als een „gevaarlijke ideologie” en gelovigen als „stomme religieuze fanatici.”

Christelijke ethiek

Wetsvoorstellen of nieuwe wetten die aan de christelijke ethiek raken, zoals over abortus, euthanasie en gendervraagstukken, wakkeren overal in Europa tegenstellingen aan, merkt de waarnemer op. Mede als gevolg van de toenemende spanningen leggen christenen zichzelf steeds vaker zelfcensuur op. Oftewel: ze zijn terughoudender met het publiekelijk uiten van hun levensovertuiging uit angst voor discriminatie of sancties. Het Oidac is helder over het effect: „Dit tast indirect de godsdienstvrijheid aan en beïnvloedt hun geestelijke gezondheid.”