Het Bijbelverhaal van Daniël en zijn drie vrienden is heel herkenbaar voor de christelijke jeugd in het islamitische Midden-Oosten, zegt Calah in een video-interview vanuit de regio. De jonge vrouw werkt voor een partnerorganisatie van Open Doors, dat zich inzet voor vervolgde christenen. „Wie niet buigt, zal gestraft worden, is ook wat deze jongeren meemaken: conformeren aan de islamitische samenleving of anders verdwijnen.”

Maar ook de standvastigheid van deze Joodse mannen in Babel is kenmerkend, zegt Calah. „De geschiedenis van Daniël is een voorbeeld van hoe God het kwaad dat de vijand wil doen, ten goede keert. En dat Hij ook jonge mensen gebruikt tot glorie van Zijn kerk. Ook dat zie ik gebeuren.”

Calah werkt veel met jonge christenen in het Midden-Oosten. Zo is ze betrokken bij de training van jeugdleiders binnen de kerk in de regio. Daarnaast doet ze onderzoek naar de impact van vervolging op jongeren.

Verschillende landen in het Midden-Oosten, zoals Syrië, Irak en Libanon, zijn in het nieuws vanwege economische crises, conflicten en islamitisch extremisme. Dat klinkt als een beangstigende plek om op te groeien.

„Veel kinderen in de regio groeien op met een trauma. Het is zeldzaam iemand te vinden die daar geen last van heeft. Natuurlijk zijn niet alle kinderen compleet getraumatiseerd, maar ze dragen wel een vorm van emotionele schade met zich mee. Haast iedereen in landen als Syrië of Irak heeft wel iets meegemaakt. Voor de een zullen dat economische problemen zijn, voor de ander is dat de druk van vervolging. Daarom hebben wij in de afgelopen jaren ”centers of hope” in de regio opgericht. Daar kunnen jongeren terecht voor het verwerken van hun trauma’s.”

Hoe gaat dat in zijn werk?

„We organiseren sessies met jeugdleiders uit de kerk. Daarbij proberen we hen toe te rusten en handvatten te geven hoe om te gaan met getraumatiseerde jongeren. Hoe zorg je goed voor jezelf? Hoe ga je om met een crisis? Wij bieden handvatten, maar leiden niet zelf zulke bijeenkomsten met lokale jeugd. Het is beter als mensen uit de eigen gemeenschap dat doen.”

Veel kinderen in Irak en Syrië hebben het meedogenloze bewind van Islamitische Staat meegemaakt. Wat heeft dat voor impact gehad?

„We horen veel dezelfde verhalen. Niet alleen hebben ze allerlei gruwelijkheden zoals onthoofdingen meegemaakt, ook zijn ontzettend veel jonge mensen uit hun woonplaats verdreven. Zij ervaren enorme moedeloosheid door hun ontheemde bestaan.

In Syrië wonen jonge mensen die zich geen tijd kunnen herinneren dat er geen oorlog was in het land. Die is daar al meer dan tien jaar gaande. Het enige waar ze van weten, is instabiliteit en onveiligheid. Dat is ontzettend zwaar, dat doet wat met je.”

Treft vervolging jongeren nog op een andere manier dan volwassenen?

„Jazeker. Jonge mensen worden meestal het hardst getroffen. Vervolging of oorlog berooft volwassenen van veel dingen, zoals veiligheid, een baan, hun kinderen en nog veel meer. Maar voor jonge mensen kan dat in de eerste plaats al betekenen dat ze deze dingen nooit kunnen bereiken. Een effectieve manier om de kerk te raken, is door de jeugd aan te vallen.

In Egypte bijvoorbeeld worden meisjes meegelokt door islamitische mannen of jongens, waarmee ze vervolgens trouwen. Vanuit het gezichtspunt van de kerk lijkt het alsof ze weglopen, op zoek naar betere perspectieven. Maar in werkelijkheid zijn deze meisjes doelwit. Het leven van zo’n jongere neemt dan al heel vroeg een grote wending.

Zulke ervaringen moet je heel je leven met je meedragen. Vervolging heeft vaak grote gevolgen voor de emotionele hechting. Kun je iemand nog wel vertrouwen?”

Christenen in het Midden-Oosten zijn vaak een minderheid. Wat voor invloed heeft dat op een jongere, om op te groeien als lid van een minderheidsgroep?

„Ik denk dat minderheden over de hele wereld dezelfde ervaringen delen. Als een minderheid op een negatieve manier wordt weggezet, voelt een jongere druk om het tegengestelde te bewijzen. Als je in het Midden-Oosten vraag wat iemand wil worden, is het vaak: dokter, rechter of ingenieur. Maar voor minderheden zijn in verschillende landen deuren gesloten. Jonge christenen worden bijvoorbeeld achtergesteld in het onderwijs. De schoolresultaten worden minder goed beoordeeld. Of je cijfers hangen af van hoe goed je de Koran kunt memoriseren.

Dat heeft een enorme invloed op kinderen. Dit is een vorm van structurele vervolging, waardoor je economische mogelijkheden afnemen. Het kan daarbij ook grote druk leggen op je christelijke identiteit. Je wordt in alles als minder beschouwd. Waarom ben je nog christen, vragen mensen.”

Jongeren kunnen dus specifiek doelwit zijn van vervolging?

„Zeker weten. In het geval van geheime gelovigen is het voor de autoriteiten veel eenvoudiger om zich specifiek op kinderen te richten. In Iran bijvoorbeeld vragen leerkrachten aan de leerlingen: „Als je ouders thuis een klein zwart boekje hebben, of ontmoetingen thuis organiseren, vertel het ons. Dan krijg je een beloning.”

Ook zijn jongeren doelwit om zo de christelijke gemeenschap te treffen. Dat kan bijvoorbeeld door kinderen toegang tot onderwijs te ontzeggen. Er is dan wel geen sprake van gewelddadige vervolging –er wordt geen predikant in elkaar geslagen–, maar de christelijke gemeenschap wordt zo wel op de lange termijn zwaar getroffen.”

Is er voldoende aandacht voor deze situatie van kinderen?

„In het Westen willen mensen er graag jong uitzien, maar in het Midden-Oosten tel je als jongere niet snel mee. Pas als volwassene word je echt op waarde geschat. De boodschap die jongeren wordt opgedrongen, is dat ze stil en buiten de maatschappij moeten blijven.

Dat speelt ook mee als het gaat om vervolging. In de verhalen van de vervolgde kerk gaat het bijvoorbeeld eerder over de predikant die in de gevangenis verdwijnt of gedood wordt. Vervolging wordt vaak bezien door de lens van een volwassene. Maar heel het gezin lijdt eronder. Het is goed om te kijken naar bredere structuren van vervolging. Christenen worden gemarginaliseerd van geboorte tot de dood. En ook kinderen ervaren dat.

In zo’n context heeft de kerk in het Midden-Oosten de taak om te zien naar jonge mensen en van hun talenten gebruik te maken. Het doet me dan ook ontzettend goed om te zien dat de kerk hen steeds meer ziet als volle leden en op waarde weet te schatten.”

Wat hebben jongeren de kerk in het Midden-Oosten te bieden dat volwassenen niet hebben?

„Ik werk ontzettend graag met jonge mensen. Die zijn van nature toch wat meer rebels dan volwassenen. En God kan dat gebruiken voor Zijn glorie. Een goed voorbeeld daarvan is Algerije. Daar wordt de kerk in de samenleving afgeschilderd als iets vreselijks. Voor jongeren is kerkgang dan juist een manier om zich af te zetten. Om vervolgens daar Gods genade te leren kennen.

Jonge mensen hebben soms frisse, creatieve ideeën. Iran is een voorbeeld waar ze er juist voor zorgen dat de kerk kan blijven bestaan, ondanks alle restricties. Ze weten manieren vinden om daar omheen te werken. Jongelui hebben bijvoorbeeld de kennis in huis om ervoor te zorgen dat een gemeente ongezien online kan samenkomen.

Daarnaast zijn jonge mensen vaak veerkrachtig en hebben ze frisse en creatieve ideeën. Ze brengen nieuw leven in de kerk. We zien jongeren die een voortrekkersrol vervullen. Ze moedigen medegelovigen aan dingen te doen die ze nooit eerder hebben gedaan. Bijvoorbeeld in het bereiken van de naaste met het Evangelie.

De kerk moet jongeren dan ook koesteren en vergevingsgezind zijn als er fouten gemaakt worden.”

Ziet de christelijke jeugd in het Midden-Oosten nog wel een toekomst voor zichzelf weggelegd in de regio?

„Veel jonge mensen willen vertrekken. Naar Europa, naar het Westen. Dat is weliswaar niet voor alle jongeren een optie, maar de angst is wel dat de kerk in de regio daardoor verder zal krimpen.

De economische situatie is enorm uitdagend voor veel mensen in Irak, Libanon, Syrië en Irak. Sommigen hebben geen andere mogelijkheid dan te vertrekken of te sterven. Misschien zullen mensen zeggen: Dat is geen vervolging. Maar het is daar wel degelijk een gevolg van. Christelijke jonge mensen krijgen als minderheid niet de mogelijkheden die de meerderheid krijgt.

Tegelijkertijd kan het vertrek van jonge mensen uiteindelijk ook een zegen zijn voor de kerk. Sommige jongeren keren na een tijd terug, met nieuwe kennis en vaardigheden. Andere jongelui zijn vanuit het buitenland enorm gepassioneerd om de kerk in het Midden-Oosten in leven te houden. Vanuit de diaspora wordt veel hulp geboden. Daarnaast zijn er jongeren die bewust blijven.”

De naam van Calah is om veiligheidsredenen gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.