De Synodale Weg, de Duitse versie van de wereldwijde consultatie van het grondvlak die paus Franciscus momenteel uitvoert, heeft in Frankfurt van donderdag tot zaterdag in rap tempo de besluiten aanvaard die de RKK als wereldkerk zwaar op de proef stellen. Terwijl protestanten wereldwijd in toenemende mate vrouwen toelaten tot alle ambten en homoseksualiteit accepteren, strijdt dit met de officiële leer van de RKK en acht zij zich niet bevoegd om hierin veranderingen toe te laten.

Zaterdag sprak de overgrote meerderheid van de synodedeelnemers (169 stemmen voor, 30 tegen en 6 onthoudingen) zich uit voor een verandering van de rooms-katholieke leer over menselijke seksualiteit. Seksualiteit is niet langer gekoppeld aan de context van het huwelijk tussen man en vrouw. Homoseksualiteit is „ethisch fundamenteel niet anders dan elke andere seksuele geaardheid”, stelde de vergadering. Een brede meerderheid sprak zich ook uit voor de invoering van kerkelijke inzegening van „echtparen die van elkaar houden.” Naast paren van hetzelfde geslacht verwijst dit ook naar burgerlijk hertrouwde gescheidenen, en zelfs ongedoopte paren. Het ontzeggen van de zegen is „genadeloos en discriminerend”, vindt een meerderheid. Bovendien mag homoseksualiteit niet langer een belemmering vormen voor het bekleden van kerkelijke ambten en voor de priesterwijding.

Inzegeningen van homoseksuele relaties maken al op veel plaatsen in Duitsland deel uit van de kerkelijke praktijk. Een „situatie van dubbelzinnigheid en inconsistentie”, zo stelde de vergadering, die daarom moet worden overwonnen. Homoseksuele handelingen moeten ook van de lijst van „hoofdzonden tegen kuisheid” worden geschrapt.

De tekst spreekt zich ook duidelijk uit tegen conversietherapieën. De vergadering pleitte om de passages in de Catechismus van de Rooms-Katholieke Kerk over homoseksualiteit –een van de „hoofdzonden tegen kuisheid”– echtelijke vruchtbaarheid en anticonceptie te veranderen. Beide moties zijn rechtstreeks gericht aan de paus, omdat ze betrekking hebben op de leer van de RKK. Ook moeten echtgenoten vrijelijk de methode van gezinsplanning kiezen „in wederzijds respect en persoonlijk geweten.” Donderdag stelde de vergadering zich in meerderheid achter het besluit voor de afschaffing van de priesterlijke celibaatsplicht.

Kardinaal Reinhard Marx was optimistisch dat de Catechismus niet de Koran was en voortdurend werd veranderd, bijvoorbeeld over de kwestie van de doodstraf. In tegenstelling tot de kwestie van de doodstraf antwoordde echter de behoudende bisschop Rudolf Voderholzer dat de bepleite veranderingen geen „verdere ontwikkeling van de leer waren, maar een paradigmaverschuiving.”

Wijding vrouwen

Met een overgrote meerderheid hebben de deelnemers aan de Synodale Weg –leden én bisschoppen– zich vrijdag ook uitgesproken dat het sacrament van de wijding ook aan vrouwen geschonken moet kunnen worden. De vergadering gaf de opdracht om de paus te vragen het ambt van diaken –verder wilde de vergadering (nog) niet gaan– open te stellen voor vrouwen.

Aan kritische stemmen ontbreekt het niet uit rooms-katholieke hoek. De hoop om vrouwen in Duitsland (of elders) tot diaken te kunnen wijden, barst als een zeepbel, reageert Peter Winnemöller kritisch in een commentaar in Die Tagespost. „Het zal niet gebeuren. Wat in Frankfurt zo hard klonk, zal in Rome niet eens als stil gefluister aankomen. Opnieuw werden onrealistische verwachtingen gewekt door kerkelijke functionarissen. Dat ook bisschoppen met deze tekst instemden, kan terecht worden gezien als opzettelijke misleiding. De teleurstellingen zijn te verwachten en zullen tot uiting komen in cijfers van kerkverlating.”

De theologe en blogger Margarete Strauss ziet de synodale basistekst over vrouwelijke wijdingen als het product van een „door en door liberale exegese met veel fundamentele ideologische aannames.” Ze bekritiseert het feit dat niet God de leidraad van het document is, maar de synodeleden die vanuit hun eigen agenda de Heilige Schrift interpreteren.

Volle snelheid

De Duitse RKK stevent met volle snelheid af op een schisma, zegt de kritische journaliste Dorothea Schmidt, deelnemer aan de Synodale Weg. „Hier wordt aan een nieuwe kerk gesleuteld en afscheid genomen van 2000 jaar geschiedenis van de openbaring. De Synodale Weg heeft zich losgemaakt van de universele kerk en de fundamenten van het katholieke geloof doen schudden. Vanaf dag één was het op basis van de samenstelling van de vergadering te verwachten dat er een meerderheid van 80 tot 90 procent zou komen. Het is een volkomen misvatting om te denken dat er nu meer mensen naar de kerk zullen komen. Het wordt een alles-mag knuffelkerk, maar niet de kerk van Jezus. Ik mis elke verwijzing naar Christus, die onze Verlosser is.”