Wetenschappers van het Massachusetts Institute of Technology (VS) deelden hun zorgen dinsdag in vakblad PNAS. Gewoonlijk zijn oceanen een enorm opslagreservoir voor gassen. Ze absorberen deze gassen uit de atmosfeer en kunnen ze eeuwenlang opslaan. Na jarenlang het afvoerputje te zijn geweest, heeft er momenteel een omslag plaatst.

Wat is cfk?

Cfk is een afkorting voor chloorfluorkoolwaterstof. Het betreft een groep stoffen die slecht wordt afgebroken in het milieu. Ze werden toegepast als drijfgas in spuitbussen, in purschuim en als koelmiddel in airco’s en koelkasten. De uitstoot van cfk’s zorgde voor een versnelde afbraak van de ozonlaag, met name boven de Noord- en Zuidpool.

Waarom is het gevaarlijk dat cfk’s de ozonlaag afbreken?

De ozonlaag houdt schadelijke uv-straling uit zonlicht tegen op 15 tot 45 kilometer hoogte. Hoe dunner de ozonlaag, hoe meer schadelijk uv-licht de aarde kan bereiken. Het kan daar bijvoorbeeld huidkanker veroorzaken.

In 1987 sloten de landen wereldwijd het Montrealprotocol. Het streven is om het gebruik van cfk’s volledig uit te bannen. Het duurt ongeveer 50 jaar voordat cfk’s in de ozonlaag zijn afgebroken. De NASA verwacht dat het ozongat rond 2070 ongeveer even groot zal zijn als in 1980.

Wat is er aan de hand met de oceanen?

Er komt momenteel ongewoon veel cfk-11 vrij uit de oceanen. Als de trend zich doorzet, zullen oceanen in 2075 meer cfk-11 uitstoten naar de atmosfeer dan ze absorberen.

Hoe komt dat?

Tussen de atmosfeer en de oceanen heeft een continue uitwisseling van gassen plaats. Sinds de uitfasering van cfk-11 is de concentratie in de atmosfeer gestaag gedaald. Tussen het gehalte cfk-11 in de oceanen en dat in de atmosfeer is een bepaald evenwicht. Momenteel is de concentratie cfk-11 in de atmosfeer zo laag geworden dat het evenwicht met het gehalte in de oceanen zoek is. De oceanen gaan netto steeds meer cfk-11 uitstoten.

Speelt klimaatverandering hierbij nog een rol?

Over het algemeen neemt kouder oceaanwater meer gassen op. Wanneer oceanen opwarmen, zullen ze eerder opgeloste gassen uitstoten. Klimaatverandering kan de uitstoot van cfk-11 uit oceanen versnellen met ongeveer 10 jaar. Maar het proces van het uitstoten van cfk’s heeft onafhankelijk van klimaatverandering plaats.