Welbeschouwd: ”Keert u tot Hem die slaat”
„Te midden van al die schrikkelijke gebeurtenissen die rondom ons henen plaats hebben, en waardoor zoo vele streken en gewesten met verwoesting en verslagenheid getroffen worden, laten wij niet vergeten, geliefde medemenschen en medezondaren!, dat er een stem van den hemel is gegeven, die tot in het diepste onzer zielen behoort door te dringen. Van Hem, die na Zijnen wille doet met het heir des hemels en de inwoners der aarde, en daar is niemand die Zijne hand afslaan of tot Hem zeggen kan: Wat doet Gij?, – van Hem hebben wij eene plegtige oproeping tot nadenken...”
De spelling van deze volzinnen laat het al zien: ze dateren uit een andere tijd dan de onze. Ze vormden ooit het begin van een klein geschrift van de hand van ds. Algernon Sydney Thelwall. Deze was verbonden aan een Engelse gemeente in Amsterdam.
In de winter van 1824/1825 teisterden ernstige natuurrampen ons land. De stormachtige herfst en de uiterst natte winter stuwden het peil van de grote rivieren tot verontrustende hoogte. Dijkbreuken zetten Rotterdam en delen van Zuid-Holland onder water. Ernstiger nog was de springvloedstorm van begin februari, waardoor in andere delen van het land de dijken doorbraken en „ontelbaar veel vee en een menigte van menschen” jammerlijk omkwamen. Het gaf ds. Thelwall reden tot het schrijven van zijn alarmerende pamflet: ”Keert u tot Hem die slaat. Christelijke opwekking aan de Nederlanders...”
Zijn boodschap in de crisis van toen was, in ’t kort: de rampen die het volk teisteren, zijn roepstemmen van de Heere. Vanwege nationale zonden overkomt ons dit. Te noemen zijn dat „de dag des Heeren openlijk ontheiligd wordt.” Ook wordt „Gods heilige naam onteerd. (...) Niet minder kennelijk is de verschrikkelijke staat van goddeloosheid in de verstrooiingen en vleeschelijke vermaken, die alle goddelijke en menschelijke banden ontspringen.” Vooral bedoelt hij „de Leeraren en Dienaren van het Woord.” Hun „verregaande gebrek aan ernst en getrouwheid ten aanzien van onze gewigtige betrekkingen met God en de eeuwigheid brengt de zielen der menschen in een soort van sluimerende toehooring uit gewoonte die hen verloren doet gaan...”
Uit het geschriftje van ds. Thelwall spreekt een grote mate van ernst en bewogenheid met het volk van Nederland. Bij dat alles signaleert hij wat ooit Jesaja als tolk van zijn Zender liet horen: „Dit volk keert zich niet tot Hem die het slaat, en de Heere der heirscharen zoeken zij niet” (Jesaja 9:12). Al met al: „eene plegtige oproeping tot nadenken!” Een kleine tweehonderd jaar geleden klonk dit appel: ”Keert u tot Hem die slaat.” Wat deze Amsterdamse dominee toen schreef, kan zomaar gelezen worden met het oog op de actualiteit van nu. Zou het niet meer gelden? ”Keert u tot Hem die slaat!”
Heel beschaafd Nederland viel over ds. Thelwall heen. De brave domineesstand niet het minst. Maar de oude Willem Bilderdijk nam het voor hem op.
„Staan we echter pal, mijn vriend!, laat niets den moed verwrikken!
Volzalig is ’t met u ten Heiland op te blikken.
Roep de afgedwaalden, roep heel ’t afgekeerde kroost
Terug. O, ware ook nog het vonnis niet geslagen.
Mocht weer ’t genadelicht voor ’t zinkend Neerland dagen.
Bekeer ons, God des Heils, versterk ons en vertroost!”
