Als dat allemaal waar is, is er in de loop der eeuwen een gigantisch misverstand ontstaan. Zowel in binnen- als buitenland wordt ons land nog steeds afgeschilderd als een bolwerk van onvervalste calvinisten. Aan onze vermeende calvinistische wortels wordt een heel rijtje eigenschappen gekoppeld: een hoog arbeidsethos, wat wil zeggen dat we met z’n allen bereid zijn om onze handen flink te laten wapperen, eerlijkheid, veel gevoel voor mijn en dijn, een zuivere moraal die we graag tot ver over de grenzen uitdragen (het bekende vingertje), soberheid in de zin van: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg, geld en goed verzamelen, maar daar niet al te veel waarde aan hechten, koppig in het vasthouden aan principes en geduld in het lijden.

Dat verband tussen deze eigenschappen en het calvinisme kan dus zo de kliko in, als we Van Dam moeten geloven. Ik denk dat het meevalt. Daarbij gebruik ik de begrippen calvinistisch en protestant door elkaar. Dat doet Van Dam ook. Dat lost al meteen het probleem op dat Willem van Oranje geen calvinist zou zijn geweest. Hij was immers wel door en door protestant.

Verder moet Van Dam maar eens verklaren dat het Nederlandse volk zich al eeuwenlang kenmerkt door de eerdergenoemde eigenschappen. Die zijn niet uit de lucht komen vallen. Ze sluiten wonderwel aan bij de protestantse religie en de leefregels die zondag aan zondag aan het ooit talrijke kerkvolk werden en worden voorgehouden.

Waar ik niet een-twee-drie een solide antwoord op weet, is Van Dams tegenargument over de rooms-katholieken. Er is onmiskenbaar verschil tussen de bevolking onder en boven de grote rivieren. Maar is de moraal er zo veel losser, rammelt het arbeidsethos er en verwisselt men er graag het mijn en dijn? Moet je daaruit niet concluderen dat de zuiderlingen met het calvinistische virus zijn besmet? Behalve dan als het carnaval is.