Van der Voort: „De overlevingswinst is meestal heel gering. In grote studies komen patiënten er gemiddeld genomen vaak iets beter uit. Maar of de individuele patiënt er dan ook baat bij heeft, weet je niet. Suppletie met voedingsstoffen is echt geen alternatief voor medicatie.”

De ic-arts is terughoudend in het gebruik van vitamines en mineralen bij ic-patiënten vanwege zijn ervaringen op eerdere werkplekken. „Daar werd heel ruim met allerlei stoffen zoals de antioxidant selenium geëxperimenteerd, vanuit de gedachte: baat het niet, dan schaadt het niet. Maar we hebben zelden kunnen aantonen dat we daar betere uitkomsten mee behaalden dan in andere klinieken waar dat niet gebeurde. Wel lijkt vitamine D een gunstig effect te hebben op ic-patiënten in het algemeen. Vitamine C is nu voorwerp van onderzoek. Zink en ijzer zijn niet zo onder de aandacht geweest.”

De Deense vitamine C-deskundige prof. Jens Lykkesfeldt geeft desgevraagd aan dat er wereldwijd diverse studies lopen naar het intraveneus toedienen van vitamine C bij coronapatiënten op de ic. Hoewel er tot nu toe nog weinig bewijs is dat deze patiënten daarvan opknappen, biedt het volgens hem „interessante perspectieven.” Lykkesfeldt wijst erop dat er met de methode „veelbelovende” resultaten zijn geboekt bij bloedvergiftiging en het zogeheten systemische inflammatoire responssyndroom (SIRS), een ontsteking van het hele lichaam.

Resveratrol

Van der Voort kwam begin mei in de media-aandacht te staan vanwege zijn uitspraken op televisieprogramma Jinek over resveratrol. Dat zou helpen bij corona. Binnen korte tijd was resveratrol overal uitverkocht. Maar omdat het onderzoek naar deze plantaardige stof nog in de kinderschoenen staat, vindt hij het te voorbarig om het nu al te gaan slikken. „Op basis van de literatuur denken we dat resveratrol gunstig kan zijn. We kijken nu eerst in celkweken of wij dat ook zien, voordat we het mogelijk bij patiënten gaan testen.”

Resveratrol heeft vijf verschillende werkingsmechanismes die bij corona gunstig zouden kunnen zijn, zegt Van der Voort. „Als eerste heeft resveratrol een antioxidatieve werking. Daarnaast herstelt het de balans tussen de ontstekingsremmende ACE2- en de ontstekingsbevorderende AT2-eiwitten. Hierdoor vermindert de ontsteking.

Als derde remt resveratrol de leptineproductie door vetcellen. Coronapatiënten op de ic hebben over het algemeen verhoogde leptinewaardes, wat mogelijk trombose veroorzaakt. Vermoedelijk zet het virus vetcellen aan om leptine te produceren. Resveratrol gaat dat tegen.

Als vierde heeft resveratrol een direct antiviraal effect, waardoor het virus minder goed in staat is om een cel binnen te komen en een ontstekingreactie te veroorzaken. En als vijfde verhindert resveratrol mogelijk de binding van het coronavirus aan de receptor van een lichaamscel.” De hoogleraar concludeert: „Ik denk dat het stofje een studie verdient.”

Vitamine K

Van der Voort weet niet of coronapatiënten op de ic gemiddeld genomen bepaalde nutriëntentekorten hebben. Wel is hij op de hoogte van het Nijmeegse onderzoek waaruit bleek dat corona- ic-patiënten over het algemeen een opvallend laag vitamine K-gehalte hebben.

Prof. Mette Berger, intensivist aan het Zwitserse Lausanne Universitair Ziekenhuis, geeft desgevraagd aan dat ze niet over bloedwaardes van deze patiënten beschikt. „Maar we weten dat, hoewel deze patiënten niet chronisch ondervoed zijn, ze plotseling minder zijn gaan eten in de drie tot tien dagen voorafgaand aan de ziekenhuisopname. Dat is voldoende om hun immuunreactie te verminderen.”

Internist-intensivist Ben van der Hoven van het Erasmus MC laat weten dat ic-patiënten inderdaad vaak flinke tekorten hebben aan met name zink, maar ook aan mangaan en andere spoorelementen. In 2003 heeft hij daar een studie naar gedaan. Deze tekorten zijn opmerkelijk, omdat alle patiënten op de ic intraveneus vitamines en mineralen krijgen toegediend. Volgens Van der Hoven zijn er richtlijnen met aanbevelingen voor hoeveel voedingsstoffen ic-patiënten dienen te krijgen. Zo is er de ”Espen Guideline for Intensive Care 2019”.

Van der Voort verwacht niet dat als gezonde mensen kleine tekorten hebben aan voedingsstoffen zoals zink, zij daar later ernstiger ziek door zijn. „De rol van voeding en voedingsstoffen moeten we niet overschatten.”

Selenium

Berger ziet meer heil dan Van der Voort in het toedienen van hoge doseringen voedingsstoffen aan ic-patiënten. Op een YouTubevideo geeft ze aan dat ernstig zieke coronapatiënten veel zogenaamde oxidatieve stress ervaren en daarom baat zouden kunnen hebben bij suppletie met antioxidanten zoals selenium. Met name in Europa, waar de seleniuminname lager is dan elders, zouden deze patiënten volgens haar kunnen opknappen van een „bovennormale” seleniumtoediening van tien tot vijftien keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Voor andere patiënten die er minder ernstig aan toe zijn, volstaan volgens haar de normale doseringen van selenium, vitamine C, zink en ijzer.