De Britse onderzoekers maakten vanwege de urgentie hun bevindingen dinsdag wereldkundig nog voordat ze de resultaten van hun studie hebben beschreven in een wetenschappelijk tijdschrift. Ze spreken van een „doorbraak” en beloven hun resultaten zo snel mogelijk te publiceren.

Niet alleen beademde coronapatiënten, ook patiënten die niet werden beademd, maar alleen extra zuurstof kregen toegediend, profiteerden van de behandeling. In deze groep daalde de overlijdensrisico met een vijfde, aldus de onderzoekers. Onder patiënten die geen extra zuurstof nodig hadden, leidde de toediening van dexamethason niet tot een daling in de sterfte.

De Britse artsen starten hun studie (Recovery) in maart dit jaar. Ruim 2100 patiënten kregen dagelijks gedurende tien dagen naast de gangbare behandeling 6 milligram dexamethason toegediend, een controlegroep van ruim 4300 patiënten kreeg alleen de gebruikelijke therapie.

Van de beademde patiënten overleed 41 procent, van de patiënten die alleen extra zuurstof kregen stierf 25 procent en van de groep die geen zuurstof nodig had, overleed 13 procent.

Toediening van dexamethason voorkwam één sterfgeval per acht beademde patiënten en één dode per 25 patiënten die alleen zuurstof kregen. De onderzoekers stellen dat op basis van hun onderzoeksresultaten het middel onmiddellijk moet worden opgenomen in de standaardbehandeling van alle ziekenhuispatiënten met een coronavirusinfectie die extra zuurstof krijgen.

Dexamethason is een in de medische wereld veelgebruikt bijnierschorshormoon, een cortisonpreparaat met een krachtig ontstekingsremmend effect.

Onderzoeksleider prof. Peter Horby, verbonden aan Oxford University, noemt de resultaten van het onderzoek „fantastisch”. „Dexamethason is een goedkoop medicijn dat overal verkrijgbaar en dus toepasbaar is.”

Opvallend

Cardioloog-intensivist Corstiaan den Uil, werkzaam in het Erasmus MC, noemt de resultaten die de Britse onderzoekers melden in een eerste reactie „opvallend”. „Het gaat om een hele grote studie en de uitkomsten zien er uit als een succes. Al moet je voorzichtig blijven, want de studie is nog niet gepubliceerd en voorzien van wetenschappelijk commentaar.”

Den Uil vindt de resultaten in zekere zin logisch. „Je ziet bij coronapatiënten soms een sterke ontstekingsreactie in de longen waaraan ze overlijden. Als je daar wat aan kunt doen met een ontstekingsremmer, is dat winst. Al moet je voorzichtig zijn, want als je teveel ontstekingsremmers geeft, kan dat het virus in de kaart spelen. Het valt mij ook op dat de onderzoekers een lage dosering dexamethason gaven.”

Herkenning

De Amerikaanse ic-arts prof. Paul Marik herkent de resultaten van zijn Britse collega’s, zo meldt hij per mail vanuit het Sentara ziekenhuis in Norfolk (East Virginia). „De uitkomsten ondersteunen de resultaten van ons eigen behandelprotocol. Wij geven in plaats van dexamethason het medicament methylprednison, ook een cortisonpreparaat. Daarnaast geven we intraveneus hoge doses vitamine C en antistollingsmiddelen. Deze middelen versterken elkaars effect. Zo nodig voegen we melatonine, vitamine B1, vitamine D, magnesium, antibiotica en nog enkele andere middelen toe. Via eigen onderzoek hebben we aangetoond dat methylprednison beter werkt dan dexamethason.”

Volgens Marik ligt de sterfte onder coronapatiënten in twee Amerikaanse ziekenhuizen waar de combinatiebehandeling wordt toegepast op 3,5 procent.

De behandeling van Marik en andere intensivisten die zich hebben verenigd in de Frontline COVID-19 Critical Care Working Group is overigens niet onomstreden. Critici wijzen erop dat de resultaten van zijn therapie tot dusver niet zijn bewezen via dubbelblind onderzoek met meerdere groepen patiënten. Marik en zijn collega ’s vinden het om medisch-ethische redenen echter niet verantwoord om daarop te wachten.