Premier Johnson gaat eindelijk aan de wensen van de Europese Unie (EU) voldoen: hij presenteert woensdag tijdens het jaarlijkse congres van de Conservatieve Partij in Manchester zijn voorstel voor een brexitdeal. Eigenlijk wilde Brussel dat Johnson voor eind september met een plan kwam. Maar ach, een paar dagen later is ook geen probleem.

Nu brexit nog maar over 29 dagen hoort te gaan plaatsvinden, ziet ook Londen dat het doen van concessies wenselijk is. Dat blijkt uit de uitgelekte stukken. Daarin staat dat de premier niet in de douane-unie –een Europese samenwerking inzake van douanetarieven– wil blijven. In plaats daarvan zou hij voorstellen dat alleen Noord-Ierland tot minstens 2025 in de Europese interne markt blijft. Op die manier kan Noord-Ierland onderdeel blijven van het vrije verkeer van goederen, personen en diensten in de EU.

Om tot dit plan te komen moest de protestantse Noord-Ierse Democratic Unionist Party (DUP) flinke concessies doen. Zij was altijd streng tegen het idee dat Noord-Ierland anders zou worden behandeld dan andere delen van het Verenigd Koninkrijk. Dat standpunt lijkt de partij nu te laten varen, omdat volgens Britse media is toegezegd dat het Noord-Ierse parlement na brexit altijd zeggenschap krijgt over nieuwe regionale regelingen.

Redelijk

Een eerlijk en redelijk compromis. Zo ziet premier Johnson zijn, officieel nog onbekende, voorstel. Of Brussel dit ook zo ziet, en bereid is om zelf meer concessies te doen, is nog onduidelijk.

Wat wél als een paal boven water staat, is dat de EU geen compromissen gaat sluiten over een ander uitgelekt stuk, een proefballonnetje om douaneposten op zo’n acht tot zestien kilometer van de Ierse grens te creëren; een ‘bufferzone’. Dat plan viel zeker niet goed in Brussel, dat juist een harde grens wil voorkomen. Johnson reageerde snel dat een bufferzone niet zijn plan is, maar waarschuwde wel dat een soevereine staat douanecontroles moet hebben.

Het lekken van de voorstellen wordt door verschillende Britse ambtenaren gezien als een poging, mogelijk van de Ieren, om de onderhandelingspositie van het Verenigd Koninkrijk met de EU te ondermijnen. Maar volgens de Ierse collega’s konden zij het helemaal niet lekken, omdat zij officieel geen plan ontvangen en gezien hebben.

Er gaan echter andere geruchten: Londen zou zélf de stukken hebben gelekt, om Brussel op de kast te jagen. Het is maar de vraag of dit verstandig is, nu de EU langzaamaan lijkt af te wijken van het harde standpunt dat over de afgesproken deal met Theresa May niet opnieuw wordt onderhandeld. Uiteindelijk zal zowel Brussel als Londen genoeg doen om te voorkomen als schuldige van een no-deal-brexit te worden aangewezen.