„E-sigaret verleidelijk alternatief voor peuk”
De e-sigaret is weliswaar minder schadelijk dan de gewone sigaret, maar zeker niet onschuldig. Dat stelt Marc Willemsen, hoogleraar Tabaksontmoediging aan de Maastricht Universiteit en werkzaam aan het Trimbos-instituut. „Je wilt niet dat jongeren door e-sigaretten beginnen met roken.”
De Amerikaanse regering gaat de verkoop van elektronische sigaretten verbieden, maakte president Donald Trump woensdag bekend. Aanleiding vormde het overlijden van zes mensen als gevolg van het roken van de e-sigaret. Bovendien zijn er in de Verenigde Staten sinds april circa 450 meldingen binnengekomen van mensen met longaandoeningen vermoedelijk door het roken van de damppijpjes. Laat Nederland e-sigaretten ook in de ban doen, bepleitte longarts Wanda de Kanter donderdag in De Telegraaf.
Het Amerikaanse verbod noemt Willemsen „een vrij impulsieve reactie” op de incidenten die plaatsvonden. „Dan kun je de gewone sigaret beter ook gelijk verbieden.”
Volgens Willemsen zitten er goede en slechte kanten aan de e-sigaret. „Het positieve is: als mensen echt niet kunnen stoppen met roken, dan zou een e-sigaret een tijdelijke oplossing kunnen bieden. De acute risico’s van gewone sigaretten zijn immers groter. Maar een advies om e-sigaretten te gebruiken moet je altijd zien in het kader van helemaal stoppen met roken.”
De e-sigaret is volgens de tabaksexpert minder schadelijk dan de gewone peuk. „Bij het roken van gewone sigaretten komt koolmonoxide vrij, dat het risico op hart- en vaatziektes verhoogt. Daarnaast bevatten gewone sigaretten een heleboel kankerverwekkende stoffen, die niet in e-sigaretten voorkomen. Wel zit er nicotine in beide producten.” Nicotine werkt niet alleen verslavend, maar kan ook schade toebrengen aan onder meer de bloedvaten en de blaas.
De hoogleraar is vooral beducht voor het gevaar dat jongeren door e-sigaretten over de streep worden gehaald om te gaan roken.
Hype
Dr. Leon van den Toorn, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), deelt die vrees. „E-sigaretten worden aangeboden als zijnde minder schadelijk, ze zien er leuk uit en ruiken lekker. We zijn bang voor een hype, dat ook niet-rokers gaan denken: wat hip, laten we die ook eens proberen.”
Bovendien is onduidelijk welke stoffen er allemaal in de e-sigaret zitten, en hoe schadelijk die zijn. Van den Toorn: „Je kunt er wel 800 stoffen in stoppen. Er is geen controle op. Via allerlei kanalen, waaronder internet, worden ze aangeboden.”
In de Verenigde Staten zijn jongeren massaal aan het ”vapen” geslagen, zoals het roken van e-sigaretten heet. In 2018 vapete volgens de National Youth Tobacco Survey 21 procent van de middelbare scholieren, bijna een verdubbeling ten opzichte van het jaar daarvoor.
In Nederland vapet een op de acht jongeren, zo bleek in 2017 uit onderzoek van het Trimbosinstituut onder 16- tot 18-jarige studenten. Recentere cijfers zijn niet bekend, een toename is zeker niet uit te sluiten.
Bloed ophoesten
Vooralsnog is onduidelijk wat zowel de korte- als de langetermijngevolgen zijn van het roken van e-sigaretten. In Amerika worden ernstige acute klachten gemeld die in verband gebracht zijn met vapen, waaronder benauwdheid, bloed ophoesten en pijn op de borstkas.
Maar deze klachten lijken zich tot nu toe te beperken tot de Nieuwe Wereld, en zouden komen door cannabis in op de zwarte markt aangeboden e-sigaretten. Althans, dat stelt Colin Mendelsohn, voorzitter van de Australian Tobacco Harm Reduction Association. Mendelsohn raadt daarom het gebruik van producten uit het illegale circuit ten sterkste af, vanwege een gebrek aan kwaliteitscontrole en het risico op schadelijke stoffen.
Om erachter te komen of vapen ook in Nederland tot gezondheidsklachten heeft geleid, startte de NVALT begin deze week een spoedenquête onder haar leden, circa 1100 longartsen. Inmiddels heeft Van den Toorn twee meldingen ontvangen. Bij de eerste melding, op maandag, was er sprake van bloed ophoesten, „zeer waarschijnlijk” als gevolg van vapen. Van den Toorn: „Dit symptoom kennen we van het gebruik van cocaïne.” Donderdag kreeg de voorzitter een tweede melding, maar die moet nog worden onderzocht. „Ik wil bijvoorbeeld graag weten om welk soort e-sigaret het ging.”
Van den Toorn wil elke Nederlander waarschuwen voor de e-sigaret. „Wees alert. We weten niet wat de gevolgen van het gebruik ervan zijn. Mogelijk acute longproblemen.” De longarts „neigt” naar een verbod op e-sigaretten. „Als we weten welke toevoegingen giftig zijn, dan kun je die in de ban doen. Maar komen we daar niet uit, dan is een verbod wellicht de enige optie. Hoe aardig het idee van de e-sigaret ook leek.”
Ook Willemsen maant tot voorzichtigheid. „E-sigaretten bevatten een grote diversiteit aan geur- en smaakstoffen. Weer andere bestanddelen genereren de damp die bij het roken vrijkomt. Al deze stoffen zijn niet goed getest, de gezondheidsrisico’s weten we simpelweg niet.”
