Een zomer lang zwerven door Nederland. Op zoek naar toeristische trekkers rond prikkelende postcodes. Van 1111 tot en met 9999. Vandaag 4444: ’s-Heer Abtskerke. „Bezienswaardigheden rond ’s-Heer Abtskerke? Ik heb geen idee. Misschien mijn collega. Sylvia, weet jij toeristische trekkers in de buurt? Een fuchsiakwekerij? Dank je.” De medewerkster van VVV Zuid-Beveland en Tholen is nu niet bepaald levende reclame voor haar streek. Is er nu echt zo weinig te beleven rond ’s-Heer Abtskerke (4444)?

’s-Heer Abtskerke heeft de eer eigenaar van postcode 4444 te zijn. Het gehucht met 518 inwoners ligt in natuurgebied de Poel, een laaggelegen gebied, bestaande uit een dunne laag zeeklei met daaronder een dik veenpakket. Het dorp kwam tot ontwikkeling op een hoger gelegen, smalle kreekrug. Zijn naam dankt het aan de abten van de abdij te Middelburg, die in de Middeleeuwen de macht over het dorp bezaten.

Het gehucht telt inderdaad niet veel attracties. Een uitzondering vormt het dorpshart, dat is een plaatje. Een bakstenen kruiskerk van vóór 1208, gewijd aan Johannes de Doper, torent hoog boven de omringende oude huisjes uit. „De toren (circa 1350) staat scheef. Dit komt omdat de toren gedeeltelijk gebouwd is over de uiterste rand van de kreekrug”, leert een bordje voor de ingang van de hervormde kerk.

Een treurwilg dompelt zijn vingers in de vijver naast het godshuis. Een stel eenden zwemt er onverstoorbaar langs. Over de klinkers van de naastgelegen Kerkring stuift een auto voorbij. Het is niet voor niets dat er overal bordjes en kleurenfoto’s hangen die waarschuwen voor overstekende eenden.

De -gratis toegankelijke- fuchsiakwekerij waarover de VVV-medewerkster het had, ligt aan de Westhofsezandweg. Volgens een gids van het toeristenbureau is Kwekerij Zandhof gespecialiseerd in noten veredelen en fuchsia’s telen.

Maar goed, toeristen die meer willen zien dan een kerk, wat eendjes en een paar fuchsia’s zullen hun horizon moeten verbreden. Nadine Rijk van VVV Zuid-Beveland en Tholen weet gelukkig wél wat bezienswaardigheden in de buurt te noemen. Zo zouden er in Heinkenszand een schaapskudde en in Goes een historische stoomtrein en een recreatiepark te bewonderen zijn. Eerst maar eens naar Heinkenszand.

Helaas is de kudde niet bij de kooi en de vrijwilligster bij het informatiecentrum heeft geen flauw idee waar de schapen zijn. „De herder zal het wel weten”, zegt ze. Op naar de herder. „Kom over een kwartiertje maar mee”, zegt hij. „Dan laat ik je zien hoe het huidige hoeden in zijn werk gaat.”

Gouden hoeven
Vijftien minuten zijn ruim voldoende om ter voorbereiding op de tocht even in het -gratis toegankelijke- bezoekerscentrumpje rond te neuzen. Tekstbordjes vertellen dat het schaap vanaf het begin van de bebouwing een belangrijke rol in het Zeeuwse leven heeft gespeeld. Het beest leverde vlees, melk en wol. Het laatste product werd onder meer in Goes tot laken verwerkt.

Tot 1953 graasden er twaalf kuddes op de dijken van de Zak van Zuid-Beveland. Paarden en koeien mochten er niet komen, omdat ze de begroeiing zouden stuktrappen. Schapen waren welkom, omdat die volgens de Zeeuwen gouden hoeven hadden. De blaters liepen niet alleen voorzichtig, ze zorgden er ook voor dat gras en struiken laag bleven, waardoor de unieke dijkflora alle ruimte kreeg zich te ontwikkelen.

Tussen de vele foto’s van de vroegere kudden hangt een A4’tje met daarop een herderslied. Het bewijst dat de hoeders uit vervlogen tijden niet altijd even alert waren. Bewoners van Nieuwdorp dichtten over herder De Jonge -bijgenaamd Busje-, die door onoplettendheid de schapen van ene Job Karelse liet omkomen: (op de wijs van het Wilhelmus) „O, lof mijn arme schapen/ gij zijt in grote nood/ want Busje lag te slapen/ in ’t hutje op de Kloot/ o Job wil mij vergeven/ de schorre was nog groen/ de schapen bin verdronken/ d’r is niks mi an te doen.”

De herder van Stichting Zeeuwse Schaapkudde ziet er een stuk wakkerder uit dan zijn vakgenoot Busje. Na een korte rit over de kronkelige dijkjes rond Heinkenszand bereiken we de kudde. Resoluut opent de herder het hek van het overnachtingweitje. De 208 aanwezige Suffolk-schapen -zwarte kop, zwarte poten en ietwat grauwe wol- spitsen de oren en kijken nieuwsgierig naar hun leider. Pas als zijn twee bordercollies op de kudde afstormen, komen de beesten in beweging. Een voor een dribbelen ze door het hek de dijk op.

Af en toe blijft een schaap te ver achter. Een zacht gefluit van de herder en een korte sprint van een van de bordercollies doen het beest ijlings naar de kudde terugkeren. De geur van een graanveld betekent voor een aantal blaters een onweerstaanbare verleiding. Werk aan de winkel voor de honden. Met rennen en dreigen weten ze de overtreders weer in het gareel te krijgen.

De herder kent niet al zijn schapen bij naam, maar wel van gezicht. „Als je goed oplet, zie je duidelijke verschillen.” Meestal arriveert de complete kudde bij de nieuwe overnachtingswei, maar soms ontbreekt er een schaap. Uiteraard gaat de herder naar het dier op zoek. „Het is wel eens voorgekomen dat ik er een met de auto uit de zompige Zeeuwse klei moest trekken.”

Historische stoomtrein
Een paar kilometer naar het noordoosten ligt Goes. Een van de attracties van Zuid-Bevelands enige stad is een tocht per historische stoomtrein richting Oudelande en terug (www.destoomtrein.nl). Fietsen mogen gratis mee. Zodoende is de rit te combineren met onder meer een wandeling door natuurgebied Zwaakse Weel in Kwadendamme. De locomotieven vertrekken iedere dag om 11.00 en om 14.00 uur, behalve op zaterdag.

Helaas is het al vier uur in de middag, dus is de trein al weg. Dan maar naar een andere attractie in Goes: recreatiepark de Hollandsche Hoeve, tot halfvijf geopend. Het biedt onder meer plaats aan een groot zwembad, tennis- en squashbanen en een kinderboerderij. Het leuke van de laatste is dat zij gratis toegankelijk is en dat (kleine) kinderen zich er prima vermaken. Een speurtocht leidt langs de bewoners: kippen, ganzen, geiten, cavia’s, konijnen, varkens, schapen, muizen en paarden met exotische namen als Romy, Dodge en Devilyn. De vragen zijn niet moeilijk: Beschrijf de verschillen tussen de vacht van een schaap en die van een geit.

Moeders hebben grote moeite hun kroost stil te houden. Sommigen doen een beroep op de dierenliefde van hun kinderen. „Rustig, anders worden de beesten bang.” Op een gegeven moment zijn de vrouwen zelf ook aardig luidruchtig als een jochie bij een geit opmerkt: „Dit is een jongen. Dat zie ik, want hij heeft een baard.”

Ook gratis toegankelijk is het Ambachtscentrum, een paar meter verderop. Heel aardig voor iedereen die geïnteresseerd is in oud handwerk. Achter oude geveltjes rondom een marktplein zijn demonstraties houtsnijden, poppen maken, weven en dergelijke te zien.

Groene gemeente
Genoeg te doen dus in de Zak van Zuid-Beveland. En toch is het gebied geen aantrekkelijk woongebied, als we Elsevier moeten geloven. Volgens het weekblad scoort de gemeente Borsele -waartoe ’s-Heer Abtskerke behoort- zeer slecht op punten zoals woongenot, groen, bereikbaarheid, veiligheid, voorzieningen, economie en recreatiemogelijkheden. Met 22 punten komt Borsele op de 460e plaats in het rijtje van de 483 gemeenten die Nederland telt.

Desalniettemin ben je als rondtoerende recreant geneigd het meer met burgemeester J. Gelok van Borsele eens te zijn. Op de gemeentesite zegt hij in reactie op het onderzoek: „We zijn een prachtige groene gemeente met een sterke economie in het Sloegebied, een school en een dorpshuis in elke kern. We hebben de Zak als Waardevol Cultuur Landschap, nieuwe economische dragers op het platteland, mensen staan in de rij voor een huis in de wijk Over de Dijk in Heinkenszand, wat wil je nou nog meer?”

Meer informatie: VVV Zuid-Beveland en Tholen, tel. 0900-1681666, e-mail: vvvgoes@planet.nl

Volgende week postcode 5555: Valkenswaard (ZH).

Uittips
Speelboerderij ’t Klok’uus, ’s-Heer Arendskerke, tel. 0113-567292, www.klokuus.nl.

Huifkartochten vanaf camping De Toffe Peer, Driewegen, tel. 0113-653077.

Boonman’s Wijnmakerij -toont maken van wijn, jam en chutney-, Nieuwdorp, tel. 0113-612576.

Volksspeelhal Smits -met negentien oude volksspellen-, Wemeldinge, tel. 0113-621214.

Poppenmuseum Zwemer, Goes, tel. 0113-259869.

Fruitteelt Museum -met onder meer tuin met allerlei fruitrassen-, Kapelle, tel. 0113-344904, www.fruitteeltmuseum.nl.

Oosterscheldemuseum, Yerseke, tel. 0113-571864, www.oosterscheldemuseum.nl.