De in 2015 opgezette East Stratcom Task Force kreeg veel kritiek nadat die ten onrechte Nederlandse nieuwsberichten op de site EUvsDisinfo had gezet. De Tweede Kamer riep minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken er dit jaar toe op in Brussel te pleiten voor opheffing van het antinepnieuwsbureau, maar zij staat daarin vrijwel alleen.

De uitbreiding maakt deel uit van een actieplan tegen desinformatie dat de Europese Commissie woensdag presenteerde met het oog op komende verkiezingen. Uit peilingen blijkt dat ruim acht op de tien Europeanen nepnieuws zien als een bedreiging voor de democratie.

Het plan voorziet in een ‘rapid alert system’ dat vanaf maart misleidende berichten snel moet signaleren en doorgeven aan de lidstaten. Daarnaast wordt er nauw op toegezien of internetplatforms als Facebook, Twitter en Google de gedragscode tegen nepnieuws naleven. Ze beloven daarin onder meer samen te werken met factcheckers en transparant te zijn over politieke advertenties. Zij zullen vanaf januari maandelijks moeten rapporteren aan de Europese Commissie over hun activiteiten.

Vicevoorzitter Andrus Ansip wijst op pogingen uit met name Rusland om verkiezingen en referenda te beïnvloeden. „Het is onze plicht de ruimte voor open en eerlijk publiek debat te beschermen en niet toe te laten dat iemand desinformatie verspreidt die haat, verdeling en wantrouwen in de democratie voedt”, zegt EU-buitenlandchef Federica Mogherini, onder wie de dienst valt.

Volgens Ansip is 5 miljoen niet genoeg. De politicus uit Estland verwees naar Russische mediakanalen als Russia Today en Sputnik, die volgens hem 1,1 miljard euro per jaar steken in pro-Kremlinverhalen.

Brussel verwacht van de lidstaten dat die ook zelf actie ondernemen. Ollongren heeft een „bewustwordingscampagne” tegen desinformatie en nepnieuws rond verkiezingen aangekondigd. Ook de EU gaat dergelijke campagnes organiseren.